Grange, Doğan Kitap’ın konuğu olarak İstanbul’daydı. Bu röportajı kendi imzamla yayınlamayı çok isterdim olağan; ancak kısmet 🙂 O halde bu defa İdefix’in röportajından aktarıyorum…
ÇOĞU O SİLAHIN ELDE BIRAKTIĞI HİSSİ BİLE BİLMİYORDUR
– Gazetecilik geleneğinden geliyorsunuz. Ortak özellikleri olsa bile, kurmaca müellifliği değişik bir alan. Kurmaca bir metin yazmaya birinci nasıl karar verdiniz? Daima içinizde olan bir tutku muydu?
Her vakit muharrir olmak istedim. Üniversiteden mezun olduktan sonra hayatımı idame ettirmek için iş bulmam gerekiyordu. O vakitler, yazmak için yeteri kadar hayat tecrübem olmadığını, gereğince “yaşamadığımı” düşünüyordum. İş dünyasına da çok ahenk sağlayamadım. Kendi yolumu bulmakta zorlandığım bir periyottu. Ne şanslıyım ki çok kıymetli fotoğrafçılarla tanıştım, onlarla birlikte seyahatlere çıkıp haber metinleri hazırlama imkanım oldu. Gazetecilik sayesinde, yalnız gezen bir entelektüelden, tek başına takılan bir adamdan, bir macerapereste dönüştüm ve hayatım bir anda değişti. O noktadan itibaren de, yaşamış olduğum maceraların, kaleme almak istediğim kitapları besleyeceğini fark ettim. Beni bugün bulunduğum noktaya getiren bir tesadüf de, tam da hayatımın bu periyodunda polisiye romanları keşfetmem oldu. Çok farklı müelliflerden macera ve polisiye romanları okudum. Bir yandan kendi maceralı hayatım devam ederken bir yandan da bu cinste kitaplar okuyordum.
– Kitaplarınızın en güçlü yanlarından biri keskin tasvirler ve etraflıca araştırılmış saklı tertipler. Gazetecilik geçmişinizin size düzgün romanlar kurgulamak için bir metodoloji sunduğunu düşünüyor musunuz?
Polisiye roman yazarken, anlattığım ülkeyle ilgili gerçek bilgiler vermeyi tercih ediyorum daima. Gerçekçi olmak, hakikati anlatmak güçlü tabirler alışılmış… Ben bunu şöyle söz etmeyi tercih ediyorum: Benim metinlerim güvenilirliğin bir tık ötesinde olmalıdır her vakit. Kurguladığınız dünyayı gerçek hayattan ögelerle beslemelisiniz ki, metninizin güvenilirliği perçinlensin.
Diğer polisiye roman müelliflerine nazaran öteki bir avantajım daha var; gazetecilik geçmişimden ötürü bir aksiyon adamının hayatından izler var benim ömrümde. Mesela bir devir ABD’deki çetelerin şiddetle iç içe hayatlarıyla ilgili bir yazı kaleme almıştım. Birçok vakit polislerle birlikte yola çıkardık, gerçek silahlarla atış talimi yaptığımız bile oldu. Eminim ki eline silah alıp ateşlemiş çok çok az polisiye muharriri vardır. Birçok o silahın elde bıraktığı hissi bile bilmiyordur. Bu çeşit şeyleri detaylı halde betimleyebilmek için birebir yaşamış olmanın talihine sahibim.
BENİM DAHA ÇOK İLGİMİ ÇEKEN, İNSAN RUHUNA DAİR PROBLEMLER
– Kongo’ya Ağıt isimli kitabınız geliyor aklımıza, Kongo’da o periyotta yaşanan cehhennemvari ortamı tasvir edişiniz… Ardında nasıl bir çalışma yatıyor?
Kongo’ya Ağıt iyi bir örnek aslında. Kitapta Kongo Savaşı’nı kaleme almaktı hedefim. Olağan savaş sırasında oraya gitmek imkansızdı. Savaştan on beş yıl evvel Kongo’yu ziyaret ederek uzun bir mühlet kalmıştım bu ülkede. Hazırladığım haber için pek çok röportaj gerçekleştirmiştim. Ortamın havasını solumuştum. Münasebetiyle, roman için yazı masasına oturduğumda, o anılarımı çarçabuk alıp aktüel bahislerle harmanlayabildim.
– Kurtlar İmparatorluğu üzere birinci periyot kitaplarınızda derin siyasi tahliller de var anlattığınız ülkelere dair. Daha sonraki dönemlerinizde siyasi problemlerden biraz uzaklaştığınız tespitine katılır mısınız?
Şunu yeterli anlamak gerek. Evvel öyküye dair bir fikrim oluşuyor ve bu kıssa belli bir bağlamda cereyan ediyor. Bazen bu siyasi bir bağlam olabiliyor bazen de hiçbir siyasi bağlam olmayabiliyor. Benim için her vakit değerli olan şey, anlattığım sıkıntının aslen o kitaptaki karakterlerin öyküsü olmasıdır. Daha geniş çerçeveli toplumsal bir sıkıntıyı anlatmak için kurmaca karakterler oluşturan müellifler vardır, elbette, fakat bende tam aykırısı işliyor. Siyasi ya da toplumsal meseleleri, anlatmak istediğim ferdî kaygılar için bir bağlam olarak kullanıyorum ben. Benim daha çok ilgimi çeken, insan ruhuna dair sıkıntılar.
KELİMELERİN GÖRSEL DÜNYAYA DÖNÜŞMESİ HER VAKİT BİR HAYAL KIRIKLIĞINA YOL AÇAR
– Son kitabınız Ölüler Diyarı’nda, ressam Goya’ya dair referanslar da kritik değer taşıyor? Neden Goya’yı seçtiniz? Onun üslubu ile romanlarınızda tasvir ettiğiniz dünya ortasında bir paralellik var mı?
Goya’ya bakacak olursak, yapıtlarının büyük bir kısmı çok karanlık bir vizyonu, kabusları yansıtıyor. Olağan bu kısım benim kitaplarıma da benziyor. Sadece benim kitaplarım değil aslında, Gotik romanlar ve kaygı sinemaları de onun yarattığı atmosferden epey şey ödünç almıştır bence. Bana kalırsa, Goya endişe ve fantastik tiplerinin atalarından biridir, bilhassa çizgi roman üzere mecralarda.
– Romanlarınızın sinemasal bir dokuya sahip olduğu sıkça söylenir. Kitaplarınız pek çok uyarlamaya da bahis oldu, lakin hayranlarınızın birçoklarını pek şad etmedi bu uyarlamalar. Sinema uyarlamaları sizde hayal kırıklığı yarattı mı?
Kelimelerin görsel dünyaya dönüşmesi her vakit bir hayal kırıklığına yol açar. Natürel şöyle de bir şey var. Siz müellif haklarınızı, metniniz sinemaya uyarlansın diye satıyorsunuz sonuçta. Hasebiyle da şikayet etme hakkınız olmuyor. Otomobilinizi satıyorsanız bir daha onu kullanamazsınız değil mi, onun üzere bir şey (gülüyor). Bununla birlikte, ben her vakit sinema dünyasının içinde oldum aslında. Ne kadar karmaşık bir ortam olabileceğini biliyorum. Birden fazla vakit kitaplarımın uyarlamaları için senaryoyu yazan şahsen bendim. Daima o sürece müdahildim. Neler yapılıyor, nasıl sahneleniyor, daima içindeydim sürecin. Şunu gördüm ki, fikrini beyan etmek isteyen bu kadar çok insanın olduğu sinema ortamında, tek bir adamın sanatsal bakış açısını ortaya çıkan şeye yansıtmak imkansız. Bir sinemanın imal belgeselini izlerseniz, öngörülmeyen birçok şeyin art planda cereyan ettiğini görürsünüz. Bunun bilakis, bir muharririn ömrü müthiş derecede sıkıcıdır. Başınızda kurduğunuz bir şey vardır ve onu muharrir, muharrir ve yazarsınız. Hepsi bu kadar. Hasebiyle ben sinema konusunda daima hayal kırıklığına uğradım (gülüyor).
Sinemayı çok sevdiğim ve optimist olduğum için kitapların haklarını satmaya devam edeceğim sanırım; umuyorum ki bir gün benim kitaplarımdan uygun bir sinema çekilecektir. Televizyon dizileriyle ise şunu keşfettim: Yapımcıların ve oyuncuların televizyonda nispeten daha az gücü var, televizyonda muharrire daha çok güveniyorlar bu cins projelerde.
MESELA OTOPSİ SAHNESİ YAZARKEN PUCCINI DİNLERİM
– Nizamlı bir yazma pratiğiniz var mı yoksa tılsımlı anların gelmesi için bekler misiniz? Odanızda mı yazarsanız? Günün saatleri sizi tesirler mi? Yazarken bir şeyler dinler misiniz?
Uzun vakittir tıpkı formülü uyguluyorum. Sabah dörtte kalkıyorum. Saat dört ile sekiz ortasında yazıyorum, sonra tekrar uyuyorum, tekrar uyanıp tekrar çalışıyorum. Uyuyorum, uyanıyorum, çalışıyorum… Bu bu türlü gidiyor… Şunu fark ettim ki, en verimli olduğum anlar uyandığım vakitler oluyor. O yüzden gün içerisinde birçok sefer uyuyorum-uyanıyorum. Uyandığım vakitler daha yaratıcı olduğumu düşünüyorum. Yazarken daima müzik dinlerim. Yazdığımla hiç alakası olmayan üslupta bir müziktir bu çoğunlukla. Mesela otopsi sahnesi yazarken Puccini dinlerim.
– Daima yazma isteğiyle dolup taşan ancak bu isteğini rastgele bir şeye kanalize edemeyenlere neler önerirsiniz?
Bir yazarsanız, daima yalnızlığın arayışındasınızdır. Münasebetiyle başka insanların günlük vakit dilimlerinden saparak, onlardan farklılaşarak yaşamak zorundayız. Bu dengeyi bulmak da çok güç. Şöyle bir klişe vardır: Kırsala gidin, dağlara, ovalara çıkıp yalnız kalabilin ki yazabilesiniz. Bunu yaptığınız anda kasvetten ölüyorsunuz! Nasıl ki okulda çocuklar sınıfta çalışıp sonra teneffüse çıkıyorlar, sizin de teneffüslere gereksiniminiz var. Kendinizi izole edip saatlerce çalışıyorsunuz ancak sonrasında biraz insan kontağına gereksiniminiz var. Kırsalda çalışayım derseniz, bir bakmışsınız orta verdiğinizde kimseler yok etrafta. Bu âlâ bir teknik değil bence.
– Üzerinde çalıştığınız yeni bir proje var mı?
Geçen sene televizyon için Kızıl Nehirler’deki Komiser Niemans karakterinden yola çıkarak dört kısımlık bir televizyon dizisi senaryosu yazdım. Niemans için dört farklı soruşturma hikayesi… Sonrasında bu çok hoşuma gitti ve kendi kendime dedim ki, niçin bunu farklı bir kitapta geliştirmeyesin? Bu dört hikayeden yola çıkarak dört kitap yazmaya karar verdim. Serinin birinci kitabı Nisan ayının ikinci haftasında Fransa’da kitapçılarda olacak.
Kaynak: İdefix
*
Damla Karakuş
[email protected]
Instagram: biyografivekitap
