Aybüke SENGİR/ [email protected]
16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nun dünyada neler olup bittiğini anlayan ve her şeyden haberdar olan bir sistem kurmuştu; casusluk. O sistemin içinde yer alan da Baron de la Fage, Katolik dünyasının en üst mercileriyle açıktan açığa dalga geçti, yalnızca vebayı kandıramadı.
OSMANLI’NIN EN YETENEKLİ CASUSU
Osmanlı casusu Baron de la Fage, İtalya’ya gönderilmişti. Floransa Dükü’nü kandırıp, Roma’da Papa’nın makamına çıkmayı başarmıştı. Orada Papa’yı aldatarak kendisinden imtiyaz evrakı almayı başarmıştı. Baron de la Fage, seyahatinde öğrendikleriyle İstanbul’daki İspanyol casus şebekesini çökertmişti. O yıllarda İstanbul’a konuşlanmış, İspanya’ya çalışan 112 adet de casusu vardı.
KATOLİK DÜNYASININ EN ÜST MERCİLERİYLE DALGA GEÇTİ
Kendini Languedoc’tan bir asılsade olarak tanıtan Baron de la Fage, bize casusluk yaparken, İngilizlere de casusluk yapıp tekrar Hristiyan olacağını argüman ederek İtalya’ya gitmişti. Evvel Floransa’da Toskana taşra hükümdarını ve Fransa elçisini dolandırmış, daha sonra Roma’ya geçerek Papa ve kardinallerini üst seviye birçok Osmanlı mühtedisini tekrar Hristiyan olmaya ve Osmanlılara ihanet etmeye hazır olduğuna ikna etmeyi başarmıştı.
İstanbul’a döndüğünde Papa’nın buyruğuyla Kardinal Lucio Sanseverino’nun şahsen imzalayarak kendisine belgeyi göstererek , Katolik dünyasının en üst mercileriyle açıktan açığa dalga geçmişti.
KAFASINDA KIRK TİLKİ…
Roma’da işini bitiren Baron de la Fage’nin bir sonraki durağı Venedik oldu. Burada da rahat durmadı, Habsburg elçisinden para istedi. Lakin genelde casuslara sempatiyle bakan Francisco de Vera, De la Fage’nin değişik bir insan olduğunu çabucak anlayıp başından savmıştı. Oyunlarına devam eden yetenekli casus, biri İspanyol, biri yüksek aristokrasiden bir Fransız, ikisi de İtalyan olmak üzere, dört Hristiyan gencine Osmanlı topraklarını gezdirmeyi vaadetip, onları kendisiyle Doğu Akdeniz’e dönmeye ikna etmişti. Bu noktada tehlikeyi sezen kurt diplomat De Vera ortaya girerek bu dolandırıcının emelinin ya kendilerini köle olarak satmak ya da Müslüman olmaya zorlamak olduğunu söyleyerek gençleri bu seyahatten vazgeçirmişti.
De la Fage, dönüşünde de bir ekip numaralara çevirmekten ve Adriyatik kıyılarındaki Kotor’a gitmek için bindiği geminin kaptanını dolandırmaktan geri kalmadı. Dalmaçya’ya at almak için gittiğini söyleyerek, kaptanı kendisine mal vermeye ikna etmişti. Saf kaptanın parasını geri alamadığını ve mahvolduğunu söylememize gerek yok. Baron’un ekonomik olarak ziyan verdiği bir öbür kişi de, mal varlığına el koydurttuğu 1590’lar İstanbul’unun en etkin casuslarından biri olan Venedikli tüccar Marc’Antonio Stanga’ydı. Stanga, servetine kavuşabilmek için 200 duka rüşveti gözden çıkarmak zorunda kalmıştı.
İSTANBUL’A DÖNÜP BURADAKİ CASUSLARI ELE VERİYOR
Seyahatleri boyunca her yeri gözlemleyen Baron de la Fage’ın istihbari faaliyetleri de meyve vermişe benziyordu. İspanya’dan İstanbul’a gelip, İstanbul’daki İspanyol casuslarının da isimlerini öğreniyor. Döner dönmez birçok casus ve muhbiri ele veriyor.
BİR TEK VEBAYI KANDIRAMADI…
İstanbul’daki istihbarat dünyasının bu renkli karakteri ne yazık ki 1592 sonbaharında vebaya yakalanık hayatını kaybediyor.
