10 Temmuz 1871’de, Paris’in güney yakasında doğan Proust, yazmaya da, yayımcılık işleriyle ilgilenmeye de çok erken yaşlarda başladı. Şimdi okul yıllarında “La Revue Verte” ve “La Revue Lilas” mecmualarında yazılarını yayımlıyordu. Proust, Paris idaresinin baskılanması ile çıkan şiddet ortamına doğmuştu. Çocukluğu da Üçüncü Cumhuriyetçilerin vazifeye geldiği sıralarda geçti. Tüm bu periyotları gözlemlemiş, bilhassa aristokrasinin çöküşü ve orta sınıfın yükselişi periyoduna denk gelen Üçüncü Cumhuriyetçiler idaresinde yaşanan bütün toplumsal değişimleri, 20. Yüzyılın en büyük yapıtlarından biri olarak kabul edilecek, 7 cilt halinde toparladığı Kayıp Vaktin İzinde serisinde yazmıştı…
İyi ki doğdun Marcel Proust!
KAYIP VAKTİN İZİNDE
Kayıp Vaktin İzinde yapıtı, Türkçede tam metin olarak yayımlanmaya Roza Hakmen’in çevirisiyle 1990’da başladı. Yıl yıl belirtmek gerekirse;
1996 – Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde
1977 – Guermantes Tarafı
1997 – Sodom ve Gomorra
1999 – Swann’ların Tarafı
2001 – Mahpus
2001 – Albertine Kayıp
2001 – Yakalanan Vakit romanları yayımlandı.
Bu serinin kurgusunun merkezinde 4000 sayfa boyunca ismi tahminen bir tahminen iki sefer geçen Marcel isminde bir başkahraman var. Marcel, bir müellif olmak istiyor. Fakat hayatının belleğini bulamamak üzere bir sorunu var ve bu durum, onu yazma konusunda daima aksatıyor. Müelliflik macerasını 7 cilt boyunca sürdüren Marcel, sonunda yazmaktan vazgeçmeye karar veriyor ki, sonlara yanlışsız bir yerde kazara da olsa belleğini buluyor ve sonunda yazmayı başarıyor. Onca peşinden koşsa da, bulduğunda anlıyor ki, belleğinden uzaktayken, aslında her şey çok daha yolunda üzereydi. Sonunda Marcel şöyle bir şey söylüyor: “Gerçek cennetler, unuttuklarımızdır.”
– Zahmete değecek bir insan için zahmete katlanmak en büyük zevktir.
(Albertine Kayıp)
*
– …Ama aslında, zahmete değeceğinden emin olsak, vaktimizi bir beşere harcamayı tercih ederdik. bütün problem budur; siz kendinizi biraz tanıyorsunuzdur herhalde. Zahmete kıymet misiniz, değmez misiniz?
(Albertine Kayıp)
*
– Hepimiz, artık sevmediğimiz vakit, biliriz ki, unutmak, hatta bulanık anılar bile, mutsuz aşk kadar ıstırap vermez.
(Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde)
*
– Sevilmek istediğimiz için anlaşılmak isteriz ve sevdiğimiz için de, sevilmek isteriz.
(Albertine Kayıp)
– Aşkın etrafına çektiğimiz çok dar hudutlar, büsbütün hayat hakkındaki muazzam cehaletimizden kaynaklanır.
(Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde)
*
– Sessizliğin bir güç olduğu söylenir; farklı bir manada, sevilen kişinin buyruğunda, müthiş bir güçtür. Bekleyenin zahmetini artırır. Bir bireye yaklaşmaya insanı en fazla davet eden şey, kendisini ondan ayıran şeydir; sessizlikse, aşılması en imkânsız engeldir!
(Guermantes Tarafı)
*
– Hayatımızı bir beşere nazaran kurarız; artık onu hayatımıza kabul edebileceğimiz an geldiğinde, o insan gelmez, sonra bizim için ölür ve biz de yalnızca onun için hazırlanmış olan şeyin içine hapsolup yaşarız.
(Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde)
*
– Aslında kıskançlık, bir görünüp bir kaybolan hastalıklardandır; sebebi gelip süreksiz, zorlayıcı ve belli bir hasta için daima birebirdir, bir öbür için büsbütün farklı olabilir.
(Kibarlar Âlemi – Kayıp Vaktin İzinde)
– Zira uzak bir şeyin geçmişteki uzaklığı, ortadan geçmiş olan günlerin gerçek uzaklığından çok ,o şeye bakan hafızanın görsel gücüyle orantılıdır.
(Albertine Kayıp)
*
– Zira hiçbir şey motamot tekrarlanmaz; birbirine en çok benzeyen, niteliklerinin yakınlığı ve şartların benzerliği nedeniyle birbirine simetrik diye isimlendirdiğimiz hayatlar bile birçok bakımdan birbirine zıttır.
(Albertine Kayıp)
*
– Bir acı sonuna kadar yaşanmadıkça geçmez.
(Albertine Kayıp)
*
– Elveda… Varlığımın en olumlu kısmını size bırakıyorum…
(Albertine Kayıp)
*
Damla Karakuş
Instagram:
