Gıda ihracatında buğdayın ehemmiyeti başka. Ayrıyeten Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği kriz bu kıymeti daha çok artırdı.
Ulusal Hububat Kurulu (UHK) de 2023 yılı için buğday ihracat gayesini ortaya koydu.
Hedef, 5 milyar dolarlık buğday mamulleri ihracatı
UHK Yönetim Konseyi Lideri Özkan Taşpınar, “Buğdayda dış ticaret fazlasının 2023 yılına aktarılarak, 5 milyar dolarlık buğday mamulleri ihracatı yapılmasını hedefliyoruz.” dedi.
Geçen yıl 17 milyon ton buğday üretildi
Geçen üretim döneminde, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde buğday açısından ziraî kuraklık yaşandığını, İç Anadolu ve geçit bölgelerinde mayıs yağışlarının, Doğu Anadolu Bölgesi’nde mayıs-haziran yağışlarının, hububat açısından olumlu sonuçlar doğurduğunu aktaran Taşpınar, şu sözleri kullandı:
“Ülkemizde son datalara nazaran, geçen yıl 17 milyon ton buğday üretimi gerçekleşti. Bu yıl ise yüzde 17 artışla buğday üretiminin 20 milyon tonu yakalamasını bekliyoruz. Mısır üretiminin de geçen yıla nazaran yüzde 3,7 yükselişle 7 milyon ton düzeylerinde gerçekleşeceğini varsayım ediyoruz. Arpada ise yüzde 1,25 artışla, 8,1 milyon tonluk üretim hedefliyoruz.”
“İhtiyacı karşılayacak seviyede buğday üretimi gerçekleşti”
Taşpınar, Türkiye’nin, tarım ve besin eserlerinde dış ticaret fazlası veren bir ülke olduğuna işaret ederek, buğday ve mamulleri dış ticaretinde de 2022 yılının 11 ayında yaklaşık 500 milyon dolarlık dış ticaret fazlası verildiğini belirtti.
“Buğday ithalatında kıymetli bir artış olmadı”
Taşpınar, şöyle konuştu:
“Buğdayda dış ticaret fazlasının 2023 yılına aktarılarak, 5 milyar dolarlık buğday mamulleri ihracatı yapılmasını hedefliyoruz. Öte yandan dahilde sürece rejimi kapsamında buğdayın işlenip, mamul unsur olarak ihraç edilmesi için her yıl belli ölçüde buğday ithalatı yapılmakta. 2021 yılının 10 ayında 6,5 milyon ton buğday ithal eden ülkemiz, 2022 yılının tıpkı devrinde 6,8 milyon ton buğday ithal etti. 31 Aralık 2022’ye kadar buğday ithalatında vergilerin sıfırlanmasına karşın buğday ithalatı kıymetli bir artış göstermedi. İç piyasada Toprak Mahsulleri Ofisinin (TMO) belirleyiciliğinde oluşan fiyatlar, dışarıdan buğday ithalatını avantajlı olmaktan çıkardı.”
Ekmeklik buğday için dünya ile uyumlu fiyat
Taşpınar, TMO’nun, ekmeklik buğday için 6 bin 450 lira olan fiyatı, 1.000 lira alım primi ilavesiyle ton başına 7 bin 450 lira olarak güncellediğini hatırlatarak, böylelikle dünyayla uyumlu fiyat belirlenerek, üreticinin emeğinin karşılığını almasının büyük ölçüde sağlandığını lisana getirdi.
“Tahıl koridoru, tahıla dayalı mamul ihracatını korudu”
Tüm dünyada besin krizi yarattığını söz eden Taşpınar, “Ukrayna’nın ürettiği eserleri dünya pazarlarına arz edememesinin yanında, Rusya’nın doğalgaz global ticaretin büyük hisse alması küresel güç krizini tetiklerken, global gübre ihracatında değerli aktör olması küresel gübre fiyatlarının katlanmasına neden oldu. Böylelikle küresel tahıl fiyatları, toplumların altından kalkamayacağı seviyeye ulaştı. Türkiye, her iki tarafla istikrarlı diplomatik münasebetler izleyerek barıştan yana halini bir defa daha devreye koydu.” değerlendirmesinde bulundu.
İstanbul merkezli müzakereler sonucunda, 22 Temmuz 2022’de “tahıl koridoru” mutabakatının imzalandığını hatırlatan Taşpınar, bu kapsamda 25 Aralık’a kadar 200’ü Türk sahipli 585 gemi ile 15 milyon ton tahıl ve gibisi eserin taşındığını kaydetti.
“Tahıl koridoru buğdayın fiyatını geriye çekti”
AA’nın haberine nazaran, pandemi devrinde ton fiyatı 450 dolara kadar çıkan ekmeklik buğdayın, tahıl koridoru mutabakatının tesiriyle bugünlerde 310 dolar düzeyine gerilediğine dikkati çeken Taşpınar, “Anlaşmanın başlangıcından 25 Aralık 2022’ye kadar tahıl ve gibisi eserlerin yüzde 15’ine karşılık gelen yaklaşık 2,250 milyon tonu ülkemize taşınmış, böylelikle daha uygun fiyatla tahıl eserlerine erişilebildi. Böylelikle tahıla dayalı mamul unsur ihracatında yakaladığımız rekor seviyesi müdafaa ve artırma imkanı oluştu.” biçiminde konuştu.
