Afife Jale kimdir
Tiyatroya gönül vermiş hayallerinin peşinden koşan ve ne değerine olursa olsun vazgeçmeyen Escort Gebze sahneye çıkmış birinci Türk Müslüman bayan Afife Jale nin hayat kıssasıdır
Afife Jale Türk Tiyatro Tarihi ne ismini altın harflerle kazıyan birinci Türk Müslüman bayan ve evet acı dolu bir Gebze Escort ömrün akabinde gencecik yaşta ayrılmış dünyadan Yeniden de Beni acıyarak değil düşünerek severek kucaklayarak hatırlayın Tiyatro varsa ben varım diyerek belirlemiş hayattaki yerini
Herkesin hakikat kendine doğru Tahminen de okuduğunuzda Gebze Escort Bayan ona kızacak çok yer bulacaksınız ancak evvel insanın iç sesi sonra da yaşadığı devir ne çok şeyi etkiliyor Kim bilir tahminen Ben olsam diyeceksiniz pek çok yerde
Bugün kendi yolunu kendi çizen yok olacaksa da bir köşeye çekilmesini bilen Afife Jale nin vefat yıl dönümü Birincilerin yeri hepimizin hayatında olduğu üzere toplumda da özel elbette ve tartışmasız Onun yeri de çok özel
O halde ruhun şad olsun Afife Jale
Çocukluğu ve eğitim hayatı
Afife İstanbul Kadıköy de 1902 de Methiye Hanım ve Hidayet Bey in üç çocuğundan biri olarak dünyaya geldi Orta halli bir ailenin çocuğuydu Tabip Sait Paşa nın da torunuydu Kardeşleri Behiye ve Salah tan başka bir çocuktu Afife kendi başına buyruk hayalleri peşinde koşmaya çok erken başlayacaktı
Afife nin çocukluk hayallerini daima tiyatro süsledi İstanbul Kız Sanayi Mektebi nde eğitim görüyordu fakat aklı yeniden tiyatrodaydı Lakin Türk ve Müslüman bayanların sahneye çıkması yasaktı İşte tam da bu türlü bir vakit diliminde 10 Kasım 1918 de Darülbedayi nin tiyatro kursları için açtığı imtihana girdi
Yasak hala devam ediyordu Lakin Darülbedayi Müslüman bayanların yalnızca bayanlara özel şovlarda yer alacağı gerekçesiyle açmıştı bu imtihanı Elbette hayallerinde tiyatro sahnelerinden inmeyen Afife bu imtihanı kazandı Darülbedayi ye kabul edilen 5 Müslüman bayandan biriydi
Her şey hayallerine ulaşmak için
Afife imtihanı geçen başka kız arkadaşıyla bir arada stajyer takımına alınmıştı Fakat bir müddet sonra arkadaşlarından üçü nasıl olsa hiçbir vakit sahneye çıkmasına müsaade verilmeyeceği gerçeği fikrine daha fazla dayanamadılar ve kursu bıraktılar
Geride Afife ve Refika kalmıştı Refika suflör Afife de mülazim artistlik stajyer oyuncu takımında devam etti 1920 ye kadar oyunların provasına katıldı lakin hiç sahneye çıkamadı
Daha yeni başlamıştı Maksadına kolay ulaşamayacağını biliyordu Nasıl kolay olsundu ki Daha evvel hiçbir Müslüman bayanı sahnede izlememişti Lakin yeniden de inanıyordu Bir gün o sahneye çıkacaktı
Afife Jale nin doğuşu
Afife sabırla o anın kendisine bahşedileceği günü bekliyordu
Hüseyin Suat Yamalar adlı oyunu sahneye koymuştu ve Emel karakterini Eliza Binemeciyan isimli bir yabancı oyuncu oynuyordu Oyunun 13 Nisan 1919 da Kadıköy deki Apollon Sineması nda birinci gösteriminin yapılması bekleniyordu Sonra bir gün Eliza nın Paris e gitmesi gerekti ve onun yerini dolduracak bir bayan oyuncu arayışına düşüldü Bir imtihan düzenlediler sonsuz isteği ve yeteneğiyle bu imtihanı kazanan kişi elbette Afife idi
Jale takma ismini kullanarak birinci kere sahnedeydi Afife göz dolduruyordu Performansının akabinde beşerler neredeyse avurtları çatlayıncaya kadar alkışladılar onu Gerçek bir sanatçı olmak için birinci adımını atmıştı Başarmıştı Afife Tarihe geçecekti Afife sahneye çıkan birinci Müslüman Türk bayanıydı Artık Afife Jale olarak tanınacaktı
Afife bu geceyi altı yıl sonra Refik Ahmet Sevengil e şöyle anlatacaktı Hayatımda mesut olduğum birinci gece Sanatın ruhuma verdiği hoş sarhoşluk içindeyim O piyeste Yamalar hoş bir sahne vardır ağlama sahnesi Orada taşkın bir saadetle hakikaten ağladım Alkış alkış alkış Perde kapandı açıldı bana çiçekler getirdiler Perde tekrar kapandı Muharrir Hüseyin Suat Bey kuliste bekliyormuş ben çıkarken durdu alnımdan öptü Bizim sahnemize bir sanat fedaisi lazımdı sen işte o fedaisin dedi
Kaçmak ve kovalanmak ortasında bir yerde
Ancak bu sancılı bir sürecin başlangıcı da demekti tıpkı vakitte Artık yeni bir ritüeli vardı Afife nin kaçmak ve kovalanmak
Ertesi hafta Kent Tiyatrosu birinci defa polis tarafından basıldığında Afife Tatlı Sır oyunundaki rolü için sahnedeydi Polisleri çok erken fark eden Ermeni bir oyuncu Kınar Hanım onu aldı ve bahçeye gerçek kaçırdı Bu birinci seferdi ve kurtulmuştu Lakin belirli ki son olmayacaktı Bu baskınlar devam etti
Tiyatro bir sefer daha basıldığında Afife bu defa Odalık isimli oyununu sahneliyordu Çok memnundu Fakat periyodun kurallarının gerekliliğine zıt düşen bir mutluluktu onunki Bu kere de makine odasına kaçırılarak kurtarıldı Afife
Ancak bu işin peşi bırakılmadı Dahiliye Nezareti İçişleri Bakanlığı devreye girmişti Arka arda düzenlenen birinci baskınlardan kurtulsa da Afife son baskında yakalandı Babası da bu süreçte kızını kendini düşürdüğü durum sebebiyle evlatlıktan reddetti Onun kötü kadın olduğunu düşünüyordu Periyodun kültürel koşullarına bakılırsa aslında tam da Afife nin beklediği üzere davranıyordu herkes Esasen ona takviye vermeyen babası da onu artık büsbütün terk etmişti işte
Afife güç günlerin onu beklediğini bilse de üzülmüştü Bu hüzünlü günlerin en elim armağanı şiddetli baş ağrılarıydı
Darülbedayi den ayrıldı
27 Şubat 1921 de Dahiliye Nezareti nin bir buyruğu ile belediye Darülbedayi nin idare konseyine 204 sayılı bildiriyi gönderi Müslüman bayanlar katiyen sahneye çıkmayacak
Bu bildiri sonunda Afife nin fiyatlı misyonuna son verildi Ne parası ne de kalacak yeri vardı ve gözü hala tiyatrodaydı İçinde bulunduğu durumun ayırdına bile varamıyordu Güya kanının akmasını sağlayan ona yeterli gelen tek şey sahnede olmaktı ve ne yapıp edip bunun bir yolunu bulmalıydı
Türk bayanlarına sahneye çıkma izni
Yaşadığı badireler onu çıkmaza soktukça baş ağrısı da giderek artıyordu Hekimi morfinle tedaviyi uygun gördü ve Afife tedaviye başladı Lakin bir mühlet sonra morfin onu ele geçirmişti Afife artık bir bağımlıydı
Birkaç yıl sonra Burhanettin Tepsi Kumpanyası ile Anadolu da sahneye çıktı Akabinde Fikret Şadi nin Ulusal Sahnesi yle birçok kentte temsiller verdi
Ancak hala özgür değildi doğal 1923 te Cumhuriyet in ilan edilmesiyle değişenler ortasında Türk bayanlarının sahneye çıkma yasağının ortadan kaldırılışı yazıyordu Artık özgürdü Afife Çekinmeden korkmadan daima tiyatro yapabilirdi
Ama bir yandan morfin bağımlılığı da devam ediyordu Afife nin sıhhati giderek bozuldu ve bu durum onu en sevdiği şeyden uzaklara itmeye yetmişti Bu bir savaşın acıklı sonu gibiydi
Afife Bakırköy Ruh ve Hudut Hastalıkları Hastanesi nde tedaviye alındı
Büyük aşk birinci karşılama
Afife 1928 de Selahattin Pınar ile bir bahar akşamı Kadıköy Kuşdili Çayırı ndaki Hafız Burhan konserinde karşılaştı Selahattin Pınar Hafız Burhan a tamburuyla eşlik ediyordu
İkisi de şimdi 25 inde gencecik insanlardı ve birinci görüşte aşk sözcüğünün tam karşılığını yaşıyorlardı Birbirlerine şöyle bir baktılar Daha evvelce neredeydiniz dediler ve evlenmeye karar verdiler
1929 da evlendiler Lakin bu evlilik Afife nin morfin bağımlılığı yüzünden 1935 te bitecekti
Evlilik süreci
Oysa her şey çok hoş başlamıştı İkisi de karşısındakine baktığında kendi yansımasını görüyordu O denli ki ikisinin de gençliği acı ile kaplıydı Evlenince içlerinde kalan ne varsa hayatları boyunca boyunlarına astıkları halkaya işlenmişçesine yanlarından ayırmadıkları ne varsa işte birlikte yapmaya başladılar Keyifli olmanın bir yolunu arıyorlardı Bir mühlet başardılar da aslında
Kocası ona en hoş bestelerini çalar Afife de gözlerinin içine bakarak dinlerdi Ancak sonra yeryüzünde onun hayatında tiyatronun boşluğunu dolduracak hiçbir sevginin olmadığını fark etti Daha evvel tedavi hedefli kullandığı morfine dönmek tek deva üzere gelmişti ya da aslında tahminen eski bağımlılığı çok da eski değildi Kocası onun bir gün uykuya çekildiği odasının anahtar deliğinden bakarken damarına morfin enjekte ettiğini gördü Hissedebildiği tek his merhamet olmuştu Artık var gücüyle sevdiği bayanı hayata döndürmek için savaşmalıydı
Selahattin Pınar Afife için verdiği savaşta kendini birden morfinin tuzağına düşecekken buldu Afife bunu sevdiği adama yapamazdı ve ona Terk et beni diye yalvardı Yoksa sen de mahvolacaksın bırak beni gideyim diyordu Lakin kocası onu bırakıp gidemiyordu Bu sancılı süreç bir 6 ay daha devam etti Sonra sevdiceği canının içi Afife sini canından bir parçayı bırakırcasına bıraktı Tahlil olur zannetmişti Afife Meğer bu ikisi için de yavaş yavaş vefat demekti
Afife kimsesiz kalmış parklarda yatıp kalkar olmuştu Karnını ise aş konutlarında doyuruyordu Bu sırada da kocası en acıklı müziklerini yazıyordu Afife sinin akabinde Nereden Sevdim O Zalim Kadını Anladım Sevmeyeceksin Beni Seni Nazlı Çiçek gibi müzikler daima Afife den sonra kalbini dağlayan sonsuz acı ile yazılmıştı Afife ise bir yerlerde taş plaklardan duyduğu bu müziklere yalnızca gözyaşlarını akıtabiliyordu
Afife Jale öldü
Afife uyuşturucunun pençesinden kurtulamıyordu Son yıllarında Darülbedayi den arkadaşlarının yardımıyla Bakırköy Ruh ve Hudut Hastalıkları Hastanesi ne yatırıldı Artık neredeyse bir deri bir kemik kalmıştı
24 Temmuz 1941 de hastanenin morfinmanlar kısmında hayata gözlerini kapadı Şimdi 39 yaşındaydı Yalnızdı kimsesizdi ve bu sahiden onun seçtiği miydi
Cenazesi Kazlıçeşme Kabristanı na kaldırıldı Çok az insan katılmıştı Eşi de Afife nin vefatının akabinde kendini uygunca paralar oldu Besteleri daha da hicran yüklenmişti
Afife Jale nin ardından
Belki yalnız öldü cenazesine çok az insan katıldı Lakin sonra yıl 90 ları bulduğunda onun anısını yaşatacak hoş adımlar da atıldı Onun sahneye çıkmış birinci bayan olduğu gerçeği öylece tiyatronun göğsünde asılı duruyordu sonuçta
1987 de birinci kere hayatını mevzu alan Afife Jale çekildi 2008 de ise Kilit isimli sinemada yer edecekti hayatı
1997 de Yapı Kredi tarafından Afife Tiyatro Mükafatları verilmeye başlandı
Selahattin Pınar ile aşkları 2003 üretimi Yüzyıl Aşkları Afife ve Selahattin isimli belgeselde anlatıldı
Ayrıca 2016 da 20 Afife Tiyatro Mükafatları merasiminde bugüne dek Muhsin Ertuğrul Özel Mükafatı ve Yılın En Başarılı Bayan Oyuncusu Ödülleri ni almış 20 oyuncu Afife Jale olarak poz verdi Bu projeye Afife Jale ye Hürmet ismi verildi
Yaşadığı acı yüklü hayatın içinde tutkularından vazgeçmeyen lakin yanlışsız fakat yanlış geçtiği her yolun sorumluluğunu alan bir Afife Jale geçti bu dünyadan
İyi ki
Damla Karakuş
email protected
Not Biyografisini okumak istediğiniz bireyleri lütfen bizimle paylaşın
Instagram biyografivekitap
