Necatigil’in doğum günü anısına, tekrar…
İyi ki doğdun!
*
Modern Türk Şiiri’nin önde gelen şairlerinden Behçet Necatigil, rastgele bir edebi akıma ayak uydurmayan, bağımsız bir şair ve fikir adamıydı. Evet, bir şairdi; fakat yalnızca şiir değil, bundan öbür tiyatro, kelamlık bilimi, mitoloji, radyo oyunları üzere birçok alanda yazdı. Roman çevirileri de yaptı.
Edebiyatın yanında öğretmen kimliği ile de tanınan Necatigil, edebiyatta özel bir yer kazandı. Onu, ortamızdan ayrılışının 39. Yılında, edebi istikametinden bahsederek anıyoruz…
KÜÇÜK MUHARRİR
Necatigil, babasını işi sebebiyle taşındıkları Kastamonu’da devam eden eğitim hayatında, ortaokuldayken, yetersiz beslenme ve bakımsızlık sebebiyle “adenit tüberküloz” oldu. Tahsiline orta vermek zorunda kaldı. Tekrar İstanbul’a taşındıklarında eğitimine orta ikinci sınıftan devam etti. Bu hastalık onu ziyadesiyle hassas bir çocuk yapmış ve onda yazma hevesi uyandırmıştı. 17 Ekim 1927’de elle yazarak haftalık olarak “Küçük Muharrir” ismini verdiği bir mecmua hazırladı. Şimdilik yalnızca ailesi ve yakın arkadaşları için çıkarıyordu; 14 sayı yapmıştı. Okula geri döndüğünde, 20 Haziran 1932’de, yeni harflerle yazmaya başladı. O yaz, 12 sayı çıkardı. Akşam Gazetesi’nin keşfi ile Çocuk Dünyasısayfasına “Küçük Muharrir” ismiyle şiirler, küçük kıssalar, fıkralar yazdı. İlerleyen yıllarda İzzet Geyve ve Bedri Tezgit takma isimlerini da kullanacaktı. Bir gün bağımsız bir edebiyatçı olacağı işte bugünlerden belirliydi.
ÖĞRETMEN NECATİGİL
Behçet Necati imzasıyla Varlık Dergisi’nde yayımlanan birinci şiiri “Gece ve Yas”olan Necatigil, 1936’da lisenin Edebiyat Bölümü’nü birincilikle bitirdi. Sonra da Yüksek Öğretmen Okulu Türk Lisanı ve Edebiyatı’nda yükseköğrenim görmeye başladığında, öğretmenleri arasında Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ali Nihat Tarlanda vardı. Cahit Külebi en yakın arkadaşı oldu. Divan ve Tanzimat şiiriyle burada tanıştı. 1940’ta o, artık bir öğretmendi… Lise ve ortaokulda öğretmen olarak vazife alan Necatigil, 1960’ta Çapa Eğitim Enstitüsü’ne tayin edildi. 1972’de kendi isteğiyle emekliye ayrılana dek öğretmenliğe devam etti. Emekliliğinde de her vakit olduğu üzere yazmaya, üretmeye devam etti.
ESERLERİ
1945’te, “Kapalı Çarşı” ismini verdiği birinci şiir kitabını yayımladı. 1951’de “Çevre”, 1953’te “Evler”, 1956’da da “Eski Toprak” ismini verdiği yapıtlarını verdi. Bu kitaplarındaki şiirlerinde müşahedelerini dolaysız yoldan olduğu üzere anlatıyor, öbür hiçbir çağrışıma mahal vermiyordu.
Evet, hiçbir akıma katılmamıştı, fakat kendi içinde değişiklikler yapıyordu. 1955’ten sonra hikaye ögesi az, ancak çağrışımlara açık şiirler yazdı.
Necatigil nitekim de yalnızca bir şair değil, birebir vakitte fikir adamıydı. Şiir dışında da kendini denemeyi seviyordu. Bunlardan en değerlisi 1963’te radyo oyunları yazmaya başlaması oldu. Bu alanda verdiği eserler kelam konusu olduğunda, “Türkiye’de en çok emek verenlerden” diye anıldı. Stefan Zweig, Rainer Maria Rilke, Miguel De Unamuno üzere daha pek çok Alman ve Norveçli müellif ve şairlerin kitaplarını lisanımıza kazandırdı.
Ayrıca, 1960’taki “Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü”, 1979’daki “Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü” ile edebiyatta sözlüğe; 1969’daki “100 Soruda Mitologya” ile de mitolojiye bilhassa değindi.
ÖDÜLLERİ
Edebiyatta böylesine ihtimamlı bir yer edinmeyi başarmış Necatigil, pek çok mükafata bedel görülmüştü elbette. Bunlardan birkaçı 1956’da “Eski Toprak” ile aldığı “Yeditepe Şiir Armağanı”, 1964’te “Yaz Dönümü” ile aldığı “Türk Lisanı Kurumsal Şiir Ödülü”, Carl Zuetmayer’den çevirdiği “Kurtlar” şiiriyle de “Türk Alman Derneği Çeviri Yarışı Birincilik Ödülü” idi.
Ölümünün akabinde 1980’de ise, ailesi “Behçet Necatigil Şiir Ödülü”nü vermeye başladı…
Damla Karakuş
[email protected]
Instagram: biyografivekitap
