Vakanüvis
Charles Dickens Zor Zamanlar romanında Sanayi Devrimi nin bir İngiliz kasabasına yansımasını şu iç Escort Bağyurdu karartan satırlarla anlatıyordu Kasabanın içinden kapkara bir kanal geçer ve suyuna pis kokulu boyaların karıştığı mor bir ırmak akardı pencerelerle dolu bina yığınları bütün gün boyunca zangırdayıp titrer buhar makinesi Bağyurdu escort pistonları melankolik bir mecnunluk hali içindeki bir filin başı üzere bir yükselir bir alçalırdı Kasabanın içinde birbirlerine çok benzeyen çeşitli geniş sokaklar ve birbirlerine eş meskenlerine tıpkı saatlerde girip çıkan Bağyurdu escort Bayan birebir işi yapmak için birebir kaldırımlarda tıpkı sesleri çıkaran ve her günleri dünden ve yarından farksız geçen ve her yılları bir evvelki ve bir sonrakine eş olan beşerler tarafından mesken edinilmiş birbirlerine daha da çok benzeyen pek çok küçük sokak vardı
KÜÇÜK ÜRETİCİ KENTE GELDİ PERSONEL OLDU SÖMÜRÜLDÜ
Gerçekten de Sanayi İhtilali insanların hayatına böylesi karanlık tablolarla girmişti Makineleşmenin ya da fabrikalaşmanın 16 ncı yüzyılın başlarında İngiltere de birinci mekiğin icat edilmesiyle başladığı kabul gören bir yaklaşımdı İlerleyen yıllarda misal icatlarla fabrikalaşma daha da ilerleyecekti Bundan sonra da artık hiçbir şey eskisi üzere olmayacaktı 1700 ler boyunca makineleşme Batı toplumunu doruktan tırnağa değiştirecekti Süratli ve kolay üretimin hasebiyle süratli ve kolay para kazanmanın hırsı yığınsal bir mülksüzleştirme ve işçileştirmeyi de hayata geçiriyordu Fabrika sistemi daha fazla işgücünü gerekli kılıyor bu da kuralsız ve insafsız bir çalışma hayatı gerçeğini ortaya çıkarıyordu Daha evvel köylük yerde ürettiği iplik ya da dokumayı satan küçük üreticiler büyük üretimler karşısında mallarını satamaz olmuş bir müddet sonra iflas etmişi bilahare de kente gelerek fabrikaya emekçi olmuştu
Bu yeni süreçte makine merkezdeydi İnsan onun yalnızca bir tamamlayıcısıydı Kentteki emekçi şimdi çok yeniydi işçi hakları diye bir şey de sözkonusu değildi ya da en azından haklar çok yetersizdi Bir müddet sonra bayan ve çocuklar da çalıştırılmaya başlayınca tablo daha da ağırlamıştı Bu tercih disiplin konusunda bayan ve çocuklara daha kolay baskı kurulabilmesinden kaynaklanmıştı Devrin muharrirlerinden Robert Heilbroner çalışa hayatındaki sefalet ve başıbozukluğu şöyle anlatıyordu Yaş ortalamaları on olan oğlan ve kız çocuklar yalnızca en küçük yanlışları yüzünden değil birebir vakitte endüstriyi canlandırmak için de gece gündüz kırbaçlanıyordu Çocuklar yalak içerisindeki hayvan yeminden domuzlarla birlikte yiyorlardı Çocuklar kış ortasında neredeyse çıplaktılar
VE LUDDİZM BAŞLIYOR
Bu olağanüstü olumsuz kaideler bir mühlet sonra yansılara yol açacaktı Mülksüzleşen ve işleri ellerinden alınan yığınların birinci yansısı de hayatlarını inançsız kılan makineler olmuştu Tarihe Makine Kırıcılık olarak geçen hareket 1758 yılında Nottinghamlı Ned Ludd isimli bir çalışanın yün çorap tezgahını tahrip etmesiyle başlamıştı Bu birinci makine kırmanın akabinde benzeri olaylar İngiltere ye yayılmış hareket de birinci tahribatı yapan personelin ismine izafeyle Luddizm olarak yayılmıştı Olay o kadar kısa müddette çığırından çıkmıştı ki maddelere bu suça özel hususlar konmuş hatta bir mühlet sonra idam cezası da getirilmiş lakin makine kırıcılığın önüne geçilememişti Luddcular fabrikaları hapishane olarak görüyor fiyatlı çalışmayı küçümsüyorlardı
Yalnızca adamların fiyatlarını düşürenlerin tezgâhlarını kırıyorlardı fiyatlarını düşürmeyenlerin makinelerine dokunulmuyordu dün gece bir meskende altı makineden dördünü kırdılar fiyatlarını düşürmeyen iki ustaya ilişkin olan başka iki makineye dokunmadılar Edward Palmer Thompson İngiliz Emekçi Sınıfının Oluşumu isimli kitabında Makine Kırıcılığı nın sayısız örneklerinden birisini bu türlü anlatıyordu Bu hareket neredeyse yarım asır İngiltere yi uğraştırdıktan sonra 1800 lerin başında öbür Avrupa ülkelerine de sıçramıştı Luddizm bu yeni periyotta öbür servet sahiplerini de gaye almış hububat ve ot ambarlarına yönelik akınlar da başlamıştı Yangınlar çıkartılıyor sonra da bu olayları Swing ismi verdikleri efsanevî bir yaratığa bağlıyorlardı Tekrar 1843 te Galler de Rebecca Ayaklanmaları denilen bir öteki kitlesel hareketler ortaya çıkmıştı Yeni yeni denemelerine girişilen köprüleri paralı yapma sistemine reaksiyon gösteren kalabalıklar bayan giysileri giyip yüzlerini siyaha boyayıp paralı köprülere saldırmaya başlamışlardı Halk ortasında Buradan Ned Ludd geçti diye bir tabir bile türemişti O dokuma emekçisine Kral Ludd ya da General Ludd diyenler bile vardı
OSMANLI DA ENDÜSTRİLEŞTİ FAKAT LUDDİZM GÖRÜLMEDİ
Makineler daha da gelişip birkaç çalışanın vazifesini tek başına yapar hale geldikçe yansılar de sertleşiyordu Lyon da Jackuard isimli bir fabrikatörün gelişmiş dokuma tezgâhları kısa müddette amaç haline gelmişti Böylelikle Ludizm Fransa da da görüldü 1831 ve 1834 de Lyon da peşpeşe ayaklanmalar yaşandı tezgâhlar tahrip edildi Hareket daha sonra Almanya ya da sıçradı Yırtıcı kapitalizm nitekim de o denli yırtıcı yayılıyordu ki küçük işletmelerin sahipleri personellerinin kendi makinelerini tahrip etmesini bile güzel görür olmuşlardı Kendilerinin de bencil yenilikçiler in mağduru olduğunu düşünen küçük işverenler bu şeytan a karşı çalışanlarıyla birlikte hareket etmişler oluşacak kaosta büyük işletmeleri geriletebileceklerini son analizde de kendilerinin kazanacaklarını düşünmüşlerdi Tıpkı periyot küçük ölçekte endüstrileşmenin başladığı Osmanlı İmparatorluğu na ise bu tip aksiyonlar görülmemişti Toplumun inanç yapısı bu cins aksiyonlara müsaade etmiyordu Ayrıyeten gelişmelere rasyonel bir bakış açısı da hâkimdi Makinenin kullanılmasının mecburî olduğu niyeti yaygınlaşıyordu Makineleşmenin neden olacağı problemlerin makine kullanmamanın ortaya çıkardığı sıkıntılara nazaran daha kolay çözülebileceği fikri vardı
