Kurgu ve belgeseli harmanlayarak çok yeterli dramatize edilmiş ve tüm dünyanın ilgisini çekmeyi başarmış Çernobil dizisi, o periyotta ve sonrasında yaşananları tüm ayrıntılarıyla ortaya çıkarmayı başardı.
RADYOSUNDAN ETKİLENEN TAM 26 BİN ÇOCUK…
Gelelim 1986’da yaşanan Çernobil nükleer felaketi sonrası, radyasyon zehirlenmesi geçiren 26 bin çocuğa. Felaketin tesirlerinin en ağır olarak görüldüğü ülkeler Ukrayna, Rusya ve Belarus’ta 2004 yılına kadar 18 yaş altı 4000 çocukta tiroit kanseri hadisesi görülmüştü. Tüm radyoaktif kalıntıların temizlenmesi içinse bu bölgede 48 bin yıl geçmesi gerekiyor.
Öncelikle Çernobil’deki facianın nasıl meydana geldiğini ve nasıl bir ihmal yüzünden olduğundan bahsedelim. Patlama, hepimizin bildiği gibi 26 Nisan 1986’da SSCB ülkesi Ukrayna’nın Çernobil kentinde bulunan nükleer santralin 4 numaralı ünitesinde meydana geldi. 4. reaktörün asıl patlama nedeni, tek sözle yetkililerin sorumsuzluğu oldu diyebiliriz.
FELAKETİN BİLİNMEYEN KAHRAMANLARI: KÜBA DOKTORLARI
Bu felaketin kapalı kahramanları ise Kübalı hekimlerdi. Küba’daki tabipler, Çernobil nükleer felaketinden etkilenen yaklaşık 26 bin çocuğun tedavisi için sorumluluk almıştı. Gebe anneler yeni doğan çocuklarına kendilerini ya da çocuklarını tedavi eden Kübalı hekimlerin isimlerini vermişti. Küba, büyük bir itinayla Çernobil çocuklarını tedavi etmeye devam etmişti. Üstelik 1990 yılından bu yana başlatılan program kapsamında bu küçük ‘sosyalist ada’nın yaptığı yalnızca tıbbi harcamalar, 330 milyon doların üzerinde olmuştu.
ÇERNOBİL ÇOCUKLARI PROGRAMI KAMPI
Kübalı ve Ukraynalı yetkililer, o yıllardaki paydaşlığı daha küçük çaplı da olsa devam ettirmek istediklerini duyurdu. Havana’nın 30 km doğusunda bulunan kıyı kasabası Tarara’ya bir kamp kuruldu. Mart 1990 ve Kasım 2011 ortasında kasaba “Çernobil Çocukları” programıyla gelen çocukların konutu oldu.
Küba,resmi istatistiklerine nazaran, bu periyotta programa katılan 26 bin 114 bireyden yüzde 84’ü çocuklardı ve değerli bir kısmı Ukrayna, Rusya ve Beyaz Rusya’dan geliyordu. Kampta çocukların ve refakatçilerin konutlarının yanı sıra iki hastane, bir klinik, okullar, parklar ve bir tiyatro salonu vardı.
ÇOCUKLAR 4 KÜMEYE AYRILIYORDU
Kanserden beyin felcine, sindirim bozukluklarından ruhsal rahatsızlıklara pek çok farklı şikayetle gelen hastalar burada tedavi görüyordu. Programda çocuklar dört kümeye ayrılıyordu;
-Hastaneye yatırılması gereken ve iyileşene kadar adada kalması gerekenler
-Ciddi sayılmayan lakin tabiplerin nezareti altında olması gereken sıhhat sıkıntıları olup, 60 ve daha fazla gün kalanlar
-Ayakta tedavi edilen ve 45 ila 60 gün kalanlar
-Sağlığı görece daha âlâ olan ve 45 ila 60 gün kalanlar
Roman Gerus, burada uygunlaşan çocuklardan biriydi. Kaza olduğunda şimdi doğmamıştı. Ailesi nükleer santrale çok yakın yaşadığı için, 10 yaşlarındayken Vitiligo (akderi) hastalığı baş gösterdi. Küba’ya 3 sefer tedavi için gitti. Orada yaşadıklarını ise şöyle anlatıyor;
“Biri anneme programdan bahsetmiş. Parasız olduğunu söylediklerinde annem inanamamış. 6 aya yakın bekledikten sonra ansızın bir telefon almıştık. Karşıdaki ses iki hafta için yola çıkacağımızı söylüyordu…
Annem ve babam, Küba çok uzak, ben de çok genç olduğunu için telaşlıydı ancak bunu yapmaya karar verdik.
Her gidişim, başkalarından farklıydı lakin her seferinde çok keyif almıştım. O günleri sevgi ile hatırlıyorum ve aileme gösterebilmek için Küba’ya geri dönmeyi istiyorum.
İki gidişimde de 40’ar gün kaldım. Bu, alçak dozda radyasyon olan insan bedeninin uygunlaşması için gereken süreçti. Her birinde 15 çocuğun kaldığı küçük evlerdeydik. Bizim bulunduğumuz yerde özel bir tedavi yoktu fakat göz ve diş muayeneleri oluyordu. Mükemmel denizi, gün batımını ve dondurmalarını hatırlıyorum. Fakat önemli sıhhat problemleri olan çocuklar da vardı. Kimilerinin vitiligo deri hastalığı olduğu için güneşin altında uzun kollu giyiyorlardı. Küba’nın havası kimilerini tedavi ederken, kimilerinin düzgünleşme sürecini hızlandırmıştı.
Bazı ilaçlar aldım lakin güneş, en düzgün ilaçtı. Çok yüzüyorduk. Kıyıda olmak tedavinin bir kesimiydi. Daima gitmek istiyorduk.”
(Patlama sonrası konutlarını terketmek zorunda kalan aileler)
