Tekno Uzay 4. Kısım : ”Dünya’ya en çok benzeyen gezegen: Proxima Centauri b”
”Güneş sistemine en yakın dış gezegen olarak bilinen ve Dünya’dan 4,2 ışık yılı uzaklıkta bulunan Proxima Centrauri b, sahip olduğu şartlar nedeniyle hayat ihtimali en yüksek gezegen olarak gösteriliyor. Gelin bu gezegene daima bir arada daha yakından bakalım.”
Proxima Centauri b, bir Güneş dışı gezegen olup Güneş’e en yakın yıldız olan kırmızı cüce Proxima Centauri etrafındaki yörüngesi yaşanabilir bir bölgede yer alıyor. Dünya’dan 4,2 ışık yılı (40 trilyon km) uzaklıkta bulunan gezegen, Erboğa takımyıldızının içerisinde yer alıyor. Güneş Sistemi’ne bilinen en yakın Güneş dışı gezegen olma özelliğine sahip Proxima Centauri b, muhtemelen yaşanabilir bir bölge olarak isimlendiriliyor.
11 günde bir tıpkı pozisyondan geçen Proxima Centauri b, bu sayede bilim insanları tarafından kolay bir formda gözlemlenebiliyor. Dünya’da biraz daha soğuk olan bu gezegen kendi atmosferine sahip olmasıyla epeyce dikkat çekiyor.
NASIL KEŞFEDİLDİ?
Gezegenin varlığına birinci işaretler 2013’te Mikko Tuomi tarafından arşivlenmiş rasat bilgilerinde bulundu. Bilgilerin gerçek olup olmadığını belirlemek için ise Avrupa Güney Rasathanesi, Soluk Kırmızı Nokta isimli uzay misyonunu 2016 yılının Ocak ayında başlattı. Kelam konusu misyonun başlamasından 7 ay sonra Proxima Centauri b‘nin varlığı bilim insanları tarafından onaylandı.
GEZEGENDE ÖMÜR VAR MI?
Öncelikle şunu söylemeliyiz ki Proxima Centauri b gezegeninde hayatın olup olmadığı şimdi tespit edilebilmiş değil. Fakat gezegen Dünya’ya en çok benzeyen ve ömrün olabileceği bir yer olarak isimlendiriliyor.
Avrupa Güney Rasathanesi, gezegenin atmosferinde yaptığı bilimsel çalışmaların bilgilerine dayanarak, gezegende Dünya’dakine misal sıcaklıkların karar sürdüğünü ve çok daha ılıman bir etrafa sahip olduğunu açıkladı. Bilim beşerlerine göre Proxima Centauri b’nin sahip olduğu atmosfer, ısıyı gezegenin öteki taraflarına taşıyabilecek kadar ağırsa, gezegenin büyük bir kısmı muhtemelen yaşanabilir bölgeler ortasında yer alıyor.
Bilim insanlarının yaptığı hesaplamalara nazaran, gezegenin birinci meydana geldikten sonraki birinci 100-200 milyon senede aldığı radyasyondan ötürü, bir okyanus kadar su kaybetmiş olabileceği söyleniyor.
Güneş patlamaları nedeniyle gezegenin atmosferinin bozulduğunu savunan bilim insanları, bu nedenle yüksek radyasyonun gezegende karar sürdüğünü söz ediyor. Pekala Proxima Centauri b‘de bu kadar yüksek radyasyon varsa, bilim insanları bu gezegende nasıl ömrün olabileceğini savunuyor?
Yüksek radyasyon, gezegende her ne kadar insan hayatını tehdit etse de başka canlıların yaşamasına mani değil. Bilim insanları, 4 milyar yıl evvel de Dünya’nın Güneş’ten gelen ağır radyasyona maruz kaldığını, lakin bu radyasyonun Dünya yüzeyine epey az tesir ettiğini söylüyor. Milyarlarca yıl evvel ağır radyasyona maruz kalan Dünya’da şu an hayat varsa Proxima Centauri b‘de neden olmasın?
Buna ek olarak dünyadaki organizmalar, esirgeyici pigmentler ve gelişmiş DNA tamir molekülleri üzere radyasyona karşı korunmak için çeşitli biyolojik düzenekler kullanıyor. Araştırmacılara göre Proxima Centauri b‘nin yüzeyinde bile ağır radyasyon bulunuyorsa, bu organizmalar bir biçimde gezegende yaşıyor olabilir.
Gezegenin yüzey sıcaklığı eksi 39 santigrat derece olarak varsayım ediliyor. Bu sıcaklığın kutup bölgelerinde yükselebileceğini öngören bilim insanları, gezegende hala sıvı suyun bulunabileceğini tez ediyor.
GELECEKTE NELER OLACAK?
Proxima Centauri b’nin belkide en dikkat alımlı özelliği uzun bir ömre sahip olması. Günümüzden yaklaşık birkaç milyar sonra Güneş de dahil olmak üzere gökyüzünde gördüğümüz birçok yıldız sönerek ölecek. Fakat araştırmalara nazaran Proxima Centauri b, yaklaşık 1 trilyon yıl daha gökyüzünde kalmaya devam edip hayatını sürdürecek.
Bilim insanları, bu gizemli gezegen ile ilgili araştırmalarına devam ederken, Dünya dışı hayatın olabileceği en yakın gezegen olması nedeniyle Proxima Centauri b önümüzdeki yıllarda da isminden sıkça kelam ettirecek üzere görünüyor.
Tekno Uzay’ın dördüncü kısmında Dünya’ya en çok benzeyen gezegen olan Proxima Centauri b’ye kısa bir seyahat gerçekleştirdik. Bir sonraki kısımda farklı uzay seyahatleriyle karşınızda olacağız.
Aşağıdaki ilişkilerden Tekno Uzay yazı dizimizin birinci, ikinci ve üçüncü kısımlarına ulaşabilirsiniz. Kendinize yeterli bakın, hoşçakalın.
Tekno Uzay 1. Kısım : ”Mars’ın derinliklerine seyahat.”
Tekno Uzay 2. Kısım : ”Uzayda var olan büyük sır: Kara delikler.”
Tekno Uzay 3. Kısım : ”Gökyüzünün parlayan sırları: Yıldızlar”
