Bunama sorunlu günümüzde pek çok insanın en büyük sorunu olarak biliniyor. Bilhassa yaşın getirdiği hafıza zayıflığı ve bunama belirtileri, uzmanların araştırmalarına nazaran birtakım sistemler aracılığıyla azaltılabilir, hatta yok edilebilir. İşte İngiliz nörobilim araştırmacısı ve ‘Yaşlanmaya sağlam beyin: Hafızayı geliştirmek, bağışıklığı korumak ve bunamayla savaşmak için yeni stratejiler’ kitabının muharriri Marc Milstein’in aktardıklarına nazaran bunama ile uğraş etmenin 7 farklı altın kuralı…
Ünlü nörobilim uzmanından bunama ile çaba için 7 ipucu
Uzman isim Milstein, kendisinin de uygulamaya devam ettiği yedi altın kuralı ve keskin bir beyin için gerekenleri paylaştı. Uzman isme nazaran, insan beyni 40 yaşından itibaren kapasitesini kaybetmeye başlıyor ve her on yılda %5 oranında kaybediyor. CNBC’de yayınladığı bir makalede “Bunun hafıza ve konsantrasyon üzerinde büyük bir tesiri olabilir” diye belirtiyor . Ayrıyeten DSÖ, 55 milyondan fazla insanın demansla yaşadığını varsayım ediyor, bu sayı 2030’da 78 milyona ve 2050’de 139 milyona ulaşmış olacak.
Ancak en yaygın hastalığı Alzheimer olan bu sendrom, DSÖ’nün tabir ettiği üzere yaşlanmanın kaçınılmaz bir sonucu olarak görülmüyor. Bu nedenle Milstein, gerçekte hafızayla ilgili hastalıkların gelişimini en çok etkileyen şeyin hayat usulüyle ilgili kimi faktörler olduğunu hatırlatıyor. İşte o altın kurallardan kimileri:
1. Kan basıncını denetimde tutun ve kolesterolü uzak tutun
Kalp günde yaklaşık 115.000 kere atan ve her vuruşta bedenin oksijeninin yaklaşık %20’sini beyne gönderen bir organ olarak söz ediliyor. Yüksek tansiyon ise kalp kasını zayıflatabilir ve inmenin ana nedenlerinden biridir. Ülkü olarak, 120/80’i geçmemelidir. Ayrıyeten kolesterol de “beyin ve hudut sisteminin sağlığında” belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu iki ögeye dikkat edilmesi bunama ile uğraşta değerlidir.
2. Şeker düzeyleri önemli
Uzman isim şeker düzeyleri hakkında “Kan şekeri beynin ana yakıtıdır. Yetmezse enerjin olmaz; çok fazla ise kan damarlarını ve dokuları tahrip edebilir, bu da erken yaşlanmaya ve kalp-damar hastalıklarına neden olur” tabirlerini kullanıyor.
Bu sebeple çok şeker konusunda dikkatli olunması gerektiği söz ediliyor. Zira bu, dekstroz, fruktoz, glikoz yahut sükroz üzere öbür isimlerle “paketlenmiş gıdalardan” gelir. Bu şekil şurupları içeren rastgele bir eser konusunda da çok dikkatli olunmalı.
3. Uyku apnesi olanlar dikkatli olmalı
Milstein, “Çalışmalar, tedavi edilmemiş uyku apnesi olan bireylerin hafıza kaybı riskini genel nüfusa nazaran ortalama 10 yıl daha erken artırdığını gösteriyor” halinde konuşuyor. Uzman isim “Tutarlı bir yatma ve uyanma vakti ayarlayın; yatmadan bir saat evvel aygıtları kapatın; yatmadan evvel rahatlatıcı bir şeyler yapın ve mümkün olan en kısa müddette güneşe çıkın” tavsiyesinde bulunuyor.
4. Uygun beslenme ve diyet
Uzman isim, alışveriş sepetinde somon, avokado, fındık, yaban mersini yahut turpgiller (brokoli gibi) yağlı balıkların eksik olmadığını söz ediyor. Aldığı yiyeceklerin ne vakit bozulacağını da hesaba kattığını söylüyor. Ultra işlenmiş yiyeceklerde çoklukla uzun müddet dayanmalarını sağlayan katkı unsurları yahut koruyucular bulunduğu biliniyor.
5. Sigara içmeyin, içiyorsanız bırakın
“Sigara içenlerin bunama gelişme riski sigara içmeyenlere nazaran %30 daha fazladır” tabirlerini kullanan iaim, “Tütünün yalnızca içen için değil, etrafındakiler için de sonuçlarının ne olduğunu zati biliyoruz.” diyor.
6. Toplumsal irtibatlar kurun
“İstenmeyen yalnızlığın önemli sıhhat sonuçları vardır.” halinde konuşan isim, “Sosyal ilgilerin izolasyon ve yalnızlığı azaltmak için hayati ehemmiyet taşıdığını unutmayın. Küçük nezaket aksiyonları yaparak, serotonin ve endorfinler üzere beyin kimyasallarını harekete geçireceğiz” sözlerini kullanıyor.
7. Daima yeni maharetler öğrenin
Milstein’a nazaran, düzgün bir hafızayı korumak, sadece Sudoku ya da çapraz bulmaca üzere beyin oyunları sıkıntısı değildir. Güzel bir hafıza için öğrenme maharetleri ve bilgi edinme, beyinde yeni temaslar kurmak da değerlidir. Ne kadar çok temas kurarsanız, hafızanızı müdafaa ve hatta geliştirme olasılığınız o kadar artış gösterecektir.
