Melville’nin hayatı Amerikalı Müellif Nathaniel Hawthorne ile tanıştığında değişti. Zira onunla tam da Amerikan Edebiyatı Klasikleri ortasına girecek Moby Dick yapıtını yazarken tanışmıştı. Başta balina avcılığı üzerine bir serüven olarak tasarladığı bu kitabı, arkadaşı Hawthorne’nin tavsiyesi üzerine, sembolik manalarla yüklü bir romana çevirdi; 1851’de tamamladı.
Moby Dick beklenen başarıyı yakalayamamıştı; fakat bir gün klasikler ortasında ismi olacaktı. Yıllar sonra en büyük yapıtlarından biri sayılacak “Billy Budd”ı bastırmaya fırsat bulamadan, 127 yıl evvel bugün hayata gözlerini kapadı. Uzun yıllar boyunca ismi hiç hatırlanmadı bile. Lakin sonra 1920’lerde yine keşfedildi ve yapıtları Amerikan Kütüphanesi tarafından toplanıp basılan birinci müellif oldu.
Melville’yi bu yapıtlarından etkileyici 15 özel alıntı ile anıyoruz…
– Az çok bir mana gizlidir her şeyde. Her şeyi kıymetlendiren de bu manadır zati.
(Moby Dick)
*
– Memnunluğu başımızda, hayalimizde değil de; günlük yaşantımızda, eşimizde, yüreğimizde, yatağımızda, soframızda, atımızın sırtında, ocağımızın başında, yurdumuzda aramalıyız.
(Moby Dick)
*
– Sadece kendini uzaklarda bir yere sakladığı için, mutsuzluğu yok zannediyorduk.
(Katip Bartleby)
(Moby Dick)
– Siz köpekbalığısınız şüphesiz fakat içinizdeki köpekbalığını dizgin altına alırsanız, o vakit bir melek olup çıkarsınız işin içinden. Zira melek dediğin, kendini sıkı sıkıya dizginleyen bir köpekbalığından öteki bir şey değildir.
(Moby Dick)
– İnsan bir işin bozuk bir yanını sezinlemiş ancak bu işe de bir defa girmişse, farkına varmadan kuşkularını kendisinden bile saklamaya çalışır.
(Moby Dick)
*
– Şayet bir filozof iseniz, balina sandalında otururken bile, ocağınızın başında, yanınızda zıpkın değil de bir maşayla oturuyormuş üzere rahattır yüreğiniz.
(Moby Dick)
*
– Bulunduğun dünyada, o dünyanın bir modülü olmadan yaşa.
(Moby Dick)
*
– Yani çan, kule için ziyadesiyle ağırdı. Yani çanın asıl zayıf noktası insan tabiatındaki kusurdu. Yani gurur çöküşü getirdi.
(Veranda Öyküleri)
– Kabuklu canavarın altın renkli bir kertenkeleyle kedinin fare ile oynadığı üzere oynamasının ve sonra yemesinin fecî imajı Hunilla’yı perişan etmişti. Daha da berbatı, kurnaz yazgının insan ruhuyla bazen nasıl da kedi üzere oynadığını görmekti.
(Veranda Öyküleri)
*
– Yalnızca dünyaları içe dönük şahıslar için sabır ve sabırsızlık tıpkı şeydir.
(Veranda Öyküleri)
*
– Bazen kötülük güzelliğe hamiledir; bazen de yeterlilik berbatlığa.
(Veranda Öyküleri)
*
– Hoşluk İlah inancı üzeredir; ondan ne kaçabilirsin ne de anlayabilirsin onu; bugünlerde rahat bir koltuk kadar muhtaçlık duyulan cinsten; huzurlu ve sebatkâr.
(Veranda Öyküleri)
– Ah, memnunluk ışığı sever, biz de dünyayı şen sanırız; lakin sefalet kendini vakurca saklar, biz de sefalet yok sanırız.
(Katip Bartleby)
*
– Bu dünyada her şeyin bedeli, kendi tersiyle meydana çıkar. Hiçbir şey zaten şöyle ya da bu türlü değildir. Kendinizi uzun müddettir ve büsbütün rahat buluyorsanız, artık size rahatsınız denemez.
(Moby Dick)
*
– Dar görüşlü bireylerin bitmeyen uzlaşmazlıkları, sonunda daha aziz istekli olanların en düzgün kararlarını bile yıpratır.
(Katip Bartleby)
Damla Karakuş
Instagram:
