Kafka’yı mevt yıl dönümünde, ölmeden evvel yazdığı son kıssası ile anıyoruz…
*
Franz Kafka, ben de dahil, muhtemelen hepimizi sıra dışı kanıları ve bu fikirlerini yazıya transferiyle dayanılmaz bir biçimde etkiledi. Dönüşümünü bir böcek üzerinden anlatan, insanın iç dünyasında çıktığı seyahatin nerelere ne halde ulaşabileceğini bize aktaran sevgili Franz, sen ne hoş adamsın o denli.
Sizlerle paylaşacağım günün öyküsü de tekrar içimiz ısınırken ondan bir şeyler öğreneceğimiz, bir iç geçirip fona bir müzik alıp hayatı sorgulamak isteyeceğimiz cinsten.
Çünkü Franz, son kıssasını oyuncak bebeğini kaybettiği için hıçkırıklara boğulmuş bir kız için yazdı. Zira sevgi lakin böylesine hoş anlatılabilirdi…
Sıradan park gezileri
Franz, hayatının son yıllarını Berlin’de geçiriyordu. Onun için en büyük cümbüş her akşam üstü parkta yürüyüşe çıkmaktı. Günlerini sıradan geçiriyordu, natürel Franz Kafka olarak. Zira onun için düşünmek sıradan bir aksiyondu. Yalnızca yürüyor ve her vakit kendini yenileyecek şeyler düşünüyordu.
Hıçkırıklara boğulmuş küçük kızla tanışma hikayesi
Yine bir akşam üstü park yürüyüşüydü. Franz bir hıçkırık sesi duyduğunu fark ettiğinde ona gerçek yürüdü. Bir bankta oturmuş hıçkıra hıçkıra ağlayan küçük bir kızdı gördüğü. Elleriyle yüzünü kapatmış, Franz’dan habersiz, hatta dünyada değilmişcesine ağlıyordu. Franz süratli adımlarla kızın yanına gidip önünde dikildi.
Her şey bir oyuncak bebekle başladı
Franz, kız neden ağladığını sordu. Kaybettiği oyuncak bebeği için böylesine hıçkırıklara boğulduğunu öğrendiğinde ona yardım etmek istedi. Küçük kıza üzülmemesini isterse onun için oyuncak bebeğini seve seve arayacağını söyledi. Sonraki gün kendisiyle parkta buluşmasını istedi ve gitti.
Oyuncak bebekten mektuplar
Ertesi gün Franz ve küçük kız parkta yine buluştular. Küçük kız bebeğine kavuşacağı için ziyadesiyle heyecanlıydı. Lakin Franz’ın ellerini boş gördüğünde yüzü düşmüştü.
Franz ona üzülmemesini söyledi ve cebinden bir kağıt çıkardı. ”Üzülme, bebeğini bulamadım fakat ondan sana bir mektup getirdim. Bebeğin biraz gezmek, öteki yerler de görmek istemiş. Hepsi bu!” dedi.
Küçük kız evvel inanamasa da bir anda yüzü aydınlandı. Zira o minik yüreğinin bir şeylere inanmaya gereksinimi vardı ve muhakkak ki Franz âlâ biriydi.
Ciddiyetle yazılan mektuplar
Artık sistemli olarak buluşuyorlar ve Franz her buluşmalarında kıza bir mektup veriyordu. Bunu yalnızca onu kandırmak için yapmıyordu. Onlarca yapıtını yazarken nasılsa, birebir ciddiyetle yazıyordu mektupları. Zira küçük kızın acısını en azından hafifletebilmek istiyordu. Zira onu da acıtan, süratle tüketmek isteyen bir hastalığı vardı ve bu mektuplar Franz’ın da yaralarına güzel geliyor, küçük kız her gülümsediğinde onun da güya acısı hafifliyordu.
Meğerse oyuncak bebek yalnızca dünyayı gezmek istiyormuş
Franz’ın getirdiği mektuplara nazaran, bebeğin tek kaygısı insanlardan sıkılmasıymış. Dünyayı gezip öbür yerler de görmek istiyormuş. Mektuplar da küçük kıza gezip gördüğü yerleri anlatmak istiyormuş.
Elbette bunlar Franz’ın kıza söylediği o pembe palavralar. Oyuncak bebek dünyayı gezerken başına neler geldi, neleri sevdi nelerden nefret etti hepsini yazmış kıza. Franz da her buluşmalarında mektubunu okumuş bebeğin. Küçük kız artık çok memnunmuş.
Şenlikli düğün merasimi
Sona hakikat geliniyordu artık mektuplarda. Franz oyuncak bebeğin kızın hayatından çıkışını kolaylaştırmaya çalışıyordu. Bu yüzden artık oyuncak bebeği evlendirdi. Hatta mektubunda anlattığı şenlikli, bol kahkahalı, keyifli mu keyifli bir düğün merasimi bile yaptılar. Oyuncak bebek dünyayı dolaşırken büyümüş, aşık olmuş ve işte artık de evleniyordu.
Paul Auster’in Brooklyn Çılgınlıkları romanı
Paul Auster birinci kez romanında bahseder kıssadan ve şöyle der:
“Küçük kız, yazı sayesinde sayesinde bebeğini özlemekten, aramaktan vazgeçmişti. Kafka, bebeğin yerine diğer bir şey vermişti ona. Bir öyküsü vardı artık. İnsan bir hayal aleminde, bir kıssanın içinde yaşayabilecek kadar şanslıysa şayet, gerçek dünyanın acıları sona erer. Öykü devam ettiği sürece gerçek yoktur.”
Bana hoş palavralar söyle, içim ısınsın
Küçük kız artık dinlediği öykünün hoşluğu ile bebeğinin aramayı nitekim unutmuştu. Artık onun özlediği ve beklediği yalnızca Franz’ın mektuplarıydı. Küçük kız masallar dinleyerek öğrense de gerçek şu ki, o mektuplar bitecekti.
Oyuncak bebek geri döner
Franz artık bu oyunu bitirmenin vakti geldiğine ikna olduğunda, buluşmaya bu kere elinde bir oyuncak bebekle geldi. Küçük kız çok şaşkındı. Elinde bakakaldığı bebeğin kendi bebeği olmadığına yemin edebilirdi ki, üzerindeki küçük notu gördü: ”Yolculuğum beni çok değiştirdi.”
Küçük kız daha evvelki mektuplara nasıl inandıysa, bu notu okuduktan sonra da tekrar yüzü aydınlandı. Bebeği geri dönmüştü. Evet, biraz farklıydı fakat, sonuçta mektuplar yazan bu bebek büyüyüp, büyürken de değişmiş olamaz mıydı yani?
Yıllar sonra küçük kız son notu bulur
Küçük kız artık, küçük değildir. Yetişkin bir genç kız olmuştur. Yıllarca geri dönen oyuncak bebeğine gözü üzere bakmıştır lakin Franz’ın oyuncak bebeğinin içine sakladığı son notu daha yeni fark ediyordur.
Notta şöyle müellif: ‘‘Sevdiğin her şeyi er ya da geç kaybedeceksin, fakat sonunda sevgi öteki bir surette sana geri dönecektir”
Hayat bize her vakit öteki güler
Franz tahminen küçük kıza hayatı boyunca anlaması gerekenleri en hoş formda anlattı. O hakikaten şanslı bir kızdı. Fakat aslında şanslı olan yalnızca küçük kız değildi. Zira hayat her vakit beşerlerle bizi muhtaçlığımız olduğu doğrultuda tanıştırıyordu.
Franz da işte bu türlü bir anda tanışmıştı küçük kızla. Yazdığı mektuplar tahminen küçük kızı keyifli etti, ona daha az yara aldırtarak çok şey öğretti. Lakin Franz da hastalığıyla boğuşurken tekrar iştahla yazma tutkusunu yakaladı.
Hayat fark etmesini bilirsen, işte sana yardımını tahminen küçük bir kız çocuğuyla getirir.
Bence bu öykü, küçük kızın değil Franz Kafka’nın içinde sessiz çığlıkların öyküsüdür.
*
Damla Karakuş
Instagram:
