Karadenizli editör anlatıyor: Yayla şenliklerinde bir gün

Etrafta yöresel kıyafetli bayanlar, klasik yemek pazarları, kulakta halk ezgileri, coşku, cümbüş, müzik ve dans… Buna bir karnaval da diyebilirsin; panayır da. Horonlar, kemençeler, art fonda alabildiğine sis görüntüsü, ekmek üstüne yayla kaymağı, tereyağında mıhlama, ıslak çimende futbol… İşte böyledir Karadenizlinin cümbüşü. Genişçe bir vahada, tanıdık tanımadık binlerce insanın buluşmasını izlersin; turistiyle, köylüsüyle el ele dans eder, birebir sedirden yemek yersin.

Asırlık geleneği yaşatan köylüler yeşile bürünen yaylalara çıktı. Köylüler 3 ay boyunca yaylada olacak. Pekala Karadenizliler binlerce rakımlı yaylalarda ne yapıyorlar?

GÜNLERCE HAZIRLIK YAPILIR

Küçükken maaile otomobillere çuval çuval yiyecekle doluşur, yayla yoluna düşerdik. Piknik sepetlerine piknik bezimizi koyar, lahana sarmasından tut da taze turşusuna kadar her türlü lezzet yanımızda gelirdi. Çay termoslarını tıka basa doldurup, ikramlıkları da eksik etmezdik. İşte tüm bu hazırlık günler öncesinden başlar, bayanlar yöresel kıyafetlerini kuşanır, yaylaya yanlışsız bir trafik oluşurdu.

AKRABA EŞ DOST BULUŞUR

Yayla şenlikleri bilhassa büyük yaylalarda yapılır. Tarihi evvelden makul olan bu şenliklere çeşitli köylerden, kasabalardan, ilçelerden bayanı erkeği, genci yaşlısı binlerce insan gelir. Bu birliktelik; tıpkı bayramlar üzere, toplumsal dayanışmayı ve kaynaşmayı, halkın kendi kimliğini ve geleneklerini hatırlamasını sağlar, sohbetin tadına doyum olmaz: ”Vay efendim hangi köydensin, kimlerdesin, neredensin?…” muhabbeti gece yarılarını bulur. Herkes getirdiği ekmeği ikiye böler, paylaşır; paylaştıkça o şenliğin sonu gelmez.

KISMET BAKMAYA GELİNİRDİ

‘’Yayla’da buluşalum.’’ diye sözleşir beşerler. Bu şenlikler gurbetteki dostların, akrabaların ve hemşehrilerin bir ortaya gelmesine vesile olur; hal hatır konuşulur. Daha değişik bir şey diyeyim; Şenlikler güzel bir işe vesile olmak için de geçmişten bu yana annelerin kız beğenme, gençlerin ise birbirlerini görme, tanıma ve bağlantı kurma ortamı olmuş. O vakitler öyleydi; elin kızını fakat şenlikte görebilirdin, beğenirdin, gerisini aileler hallederdi.

YAYLA PAZARINDA ENVAİÇEŞİT ORGANİK YİYECEK SATILIR

Yayla şenliklerinin kıymetli bir istikametini de panayır havasında geçen renkli pazarları olsa gerek. Birbirinden doğal, birbirinden hoş yöresel lezzetler bu pazarlarda tezgâha konur. Köy tereyağı olsun, lahana olsun, mısır unu ne ararsan hayvandan geldiği üzere satılıyor sana. Daha organik bir pazar bulamazsın.

Aile uzunluğu meşhur Trabzon ekmeği 🙂

TULUM, KEMENÇE EKSİK OLMAZ

Ülkemizin doğusundan batısına, çabucak hemen birçok yöre halkının düzenlediği yayla şenlikleri mühletince konserler düzenlenir, yöresel çalgılar ve müzik eşliğinde danslar icra edilir. Tulumu kemençesi bir başladı mı, devasa bir horon zinciri oluşur; tanıdık tanımadık herkes tulumun etrafında döner. Karşılıklı yöresel atışmalar olur; bunlar da adettendir.

HEM KENDİLERİNİ, HEM İNEKLERİ SÜSLERLER

Gelin üzere süsledikleri hayvanlarıyla birlikte zil ve çan sesleri eşliğinde yola düşen yöre sakinlerinin göç seyahatini görmen lazım. Yaz mevsimi boyunca yaylada kalacak köylü, hayvanlarını otlatacak ve üretecekleri süt, peynir ve öbür eserleri de satarak yarar elde edecek. Eylül ayı sonuna yanlışsız ise köylere inecek.

TURİSTLER BU ŞENLİKLERE BAYILIYOR

Trabzon’un Kadırga, Rize’nin Ayder şenlikleri üzere tarihi geçmişi olan şenliklerin yanında, son yıllarda sivil toplum kuruluşlarının ve lokal idarelerin uğraşlarıyla oluşturulan birçok yayla şenliği ile tanıştık. Vaktinde yalnızca kendi yöre halkıyla yayla şenliği yapanlar, bugün Avrupa’dan bile birçok turiste konut sahipliği yapıyor.

YAYLASI OLAN ÇIKSIN, OLMAYAN BUYURSUN GELSİN

Karadeniz’in iki büyük ili Trabzon ve Rize, hudutlarında barındırdıkları çok sayıdaki yayla ve hasebiyle yayla şenlikleriyle öne çıkıyor. Tabii şenlikler bu vilayetlerle hudutlu değil. Türkiye’nin pek çok yerinde yöresel yayla şenliği var. Biz Karadeniz’in Trabzon ve Rize vilayetlerini baz alarak, birkaç şenlik rotası önerelim. Siz de tarihler gelmeden planınızı yapın.