2011 yılında gerçekleşen tsunami felaketinden sonra hasar gören Fukuşima’daki nükleer santralde sızıntı meydana gelmiş ve radyoaktif sular oradaki dev tanklarda depolanmaya başlamıştı.
Aradan 12 yıl geçti ve santral bölgesinde bulunan su depolama tankları yavaş yavaş dolmaya başladı.
Yetkililer artık su depolayacak alan kalmadığını belirtirken, yaklaşık 1 milyon tondan fazla radyoaktif suyun okyanusa boşaltılması gündemde.
Japonya, suyu okyanusa boşaltmakta kararlı
Japonya hükümeti salı günü yaptığı açıklamada, Japonya’nın yıkılan Fukuşima nükleer santralinden arıtılmış radyoaktif atık suyun bu hafta okyanusa salınmaya başlanacağını duyurdu.
Başbakan Fumio Kishida duyuruyu kabine toplantısı sonrasında yaptı ve hava ve okyanus şartları müsaade verirse boşaltma sürecinin perşembe günü başlayacağını söyledi.
Hükümet, su tahliyesinin muhtemelen 30 yıllık bir mühlet içinde tamamlanmasını bekliyor. Tahliye kapsamında su, epey küçük ölçülerde okyanusa boşaltılacak.
Sağlık tehdidi yok
Uluslararası Atom Gücü Ajansı, temmuz ayında hükümetin planının ajansın güvenlik standartlarını karşıladığını ve arıtılmış suyun özgür bırakılmasının beşerler için önemli bir sıhhat tehdidi oluşturmasının olası olmadığını söylemişti.
Ancak kimi bilim insanları, Japon hükümetinin ve tesisi işleten şirket Tokyo Electric Power’ın, tutma tanklarında hangi radyoaktif unsurların kalabileceği konusunda gereğince açık kelamlı olmadığını söylüyor.
Plana şiddetle karşı çıkan Çin hükümeti; deniz ortamını, besin güvenliğini ve halk sıhhatini korumak için “gerekli tüm önlemleri” alacağını duyurdu.
Japonya’daki balıkçı kümeleri ve Güney Kore halkının büyük bir kesiti de suyun okyanusa boşaltılmasına karşı çıkıyor.
Başbakan Kishida, Tokyo’da Japon balıkçılık sanayisinin önderleriyle bir ortaya gelerek, balıkçıların suyun akıtıldıktan sonra geçimlerini sağlamaya devam edebilmelerini sağlayacağına kelam verdi.
Ulusal Balıkçılık Kooperatif Birlikleri Federasyonu lideri Masanobu Sakamoto, küme üyelerinin birçoğunun hükümetin deşarjın güvenliğine ait teminatlarını kabul ettiğini, lakin balıkçıların geçim kaynakları üzerindeki potansiyel tesirleri nedeniyle buna karşı olduklarını söyledi.
Komşu ülkeler karşı çıkıyor
Japonya için bu, mühendislik yahut etraf sorunu olduğu kadar politik bir problemdir. Memleketler arası teşkilatın suyun özgür bırakılmasının inançlı olduğu istikametindeki kararlılığına karşın, ülke içindeki ve komşu ülkelerdeki muhalifler hem hükümeti hem de teşkilatın emellerini sorguladılar.
Çin’deki Komünist Parti’ye ilişkin bir devlet medya kuruluşu olan People’s Daily, arıtılmış sudan Japonya’nın “nükleer kanalizasyonu” olarak bahsetti.
Fukuşima yakınlarındaki sulardan deniz eserleri ithalatının hâlâ yasak olduğu Güney Kore’de ise muhalefetteki bir milletvekili, “Radyoaktif unsurların denize uzun bir mühlet boyunca boşaltılmasının nelere yol açacağını hiç kimse kesin olarak söyleyemez yahut varsayım edemez.” ihtarında bulundu.
Japonya’da hem Fukuşima hem de ulusal balıkçılık dernekleri, Tokyo Electric suyu salmaya başladığında hem yerli hem de milletlerarası müşterilerin bölgeden balık yemek istemeyeceğini söylüyor.
Hükümet, felaketten kaynaklanan kayıpların telafi edilmesine yardımcı olmak emeliyle 2011’den bu yana balıkçılara, çiftçilere ve Fukuşima ve başka etkilenen bölgelerden tahliye edilen vatandaşlara toplam 10 trilyon yen (68,4 milyar dolar) tazminat ödedi.
Su, tesisin alanına sıralanmış 1.000’den fazla gök mavisi tankta depolanıyor.Tokyo Electric – ya da bilinen ismiyle Tepco – hala çok sıcak ve radyoaktif olan erimiş yakıtı soğutmak için tahrip edilmiş reaktörlere su pompalıyor.
Su reaktörlerden geçerken radyoaktif nüklidleri biriktirir.Tepco, suyu kimi durumlarda tekrar tekrar güçlü bir filtreleme sisteminden geçiriyor; bu sistem, bir hidrojen izotopu olan trityum dışındaki tüm radyoaktif unsurları uzaklaştırmak için tasarlandı.
Uzmanlar, trityumun küçük dozlarda insan sıhhatine ziyan vermediğini ve her durumda ortadan kaldırılmasının çok derecede kıymetli olduğunu söylüyor.
Suyu okyanusa akıtan tek ülke Japonya değil
Çin, Güney Kore ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere dünya çapındaki öbür nükleer santraller, soğutma suyunu arıtmak için benzeri süreçler kullanıyor ve ayrıyeten bu çeşit bir filtrelemeden sonra trityum içeren suyu okyanuslara salıyor.
ABD ve Avrupa Japonya’nın yanında
Bazı ülkeler hükümetin planına takviye sinyali verdi.Geçen hafta ABD Lideri Joe Biden, Japonya Başbakanı Kishida’yı ağırlamıştı.
Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken, ABD’nin Japonya’nın planından mutlu olduğunu söylemişti.
Temmuz ayında Avrupa Birliği Fukuşima’dan balık ve tarım ithalatına yönelik tüm kısıtlamaları kaldırdı.
Çin hükümeti iseJaponya’nın Fukuşima’dan okyanusa su salma planını eleştirdi ve milletlerarası ajansın raporunu, salıvermenin çok risk teşkil etmediğine dair kâfi ispat olmadığı gerekçesiyle reddetti.
Japonya, Güney Kore ve ABD ortasında geçen haftanın sonlarında imzalanan üçlü güvenlik muahedesinin akabinde Çin ile Japonya ortasındaki tansiyon de güzelce tırmandı.
Çinli internet kullanıcıları salı günü bu habere öfkeyle karşılık vererek, Japon mallarının boykot edilmesi davetinde bulundu ve ırkçı yorumlar yayınladı.
Tüm nükleer santraller, rutin olarak okyanusa ve öteki su yollarına boşaltılan bir ölçü trityum üretir.
Üretilen ölçü reaktör tipine bağlıdır. Fukuşima’daki üzere kaynar su reaktörleri nispeten düşük ölçülerde trityum üretiyor.
Fukuşima çalışırken, trityum deşarj limiti yılda 22 TBq olarak belirlendi . Bu sayı ziyan verebilecek düzeyin çok altında olmakla birlikte, bu tip bir santral için makul olarak ulaşılabilir bir sayıdır.
Buna karşılık, İngiltere’deki Heysham nükleer santralinin yılda 1.300 TBq limiti var zira bu cins gaz soğutmalı reaktörler çok ölçüde trityum üretiyor. Heysham, 40 yıldır insanlara yahut etrafa ziyan vermeden trityum boşaltıyor.
Çin’deki Fuqing tesisi 2020’de 52 TBq boşaltırken, Güney Kore’deki Kori tesisi 2018’de 50 TBq trityum boşalttı.
