Necatigil’den bir Knut Hamsun çevirisi: Benoni

Knut Pedersen Hamsun, 1890’dan başlayarak dünyanın sayılı romancıları ortasına girecek ve Knut Hamsun ismini alacaktı. On sekizinde, bir şiir ve hatta “Esrarengiz Adam” ismini verdiği küçük bir aşk romanı yazmıştı. Bu roman, gezginlik yıllarında tanıştığı bir kitapçı tarafından bastırıldı da. Bir yıl sonra daha büyük, epik bir eser kaleme aldı. Ibsen’i okumuştu, onun tesir ve büyüsü altında bulunuyordu. “Bir Karşılaşma” ismindeki bu kitabı da, Bodö’de bir kitapçı yayımladı. İmzasını Knut Pedersen Hamsun diye atmıştı…

(Knut Humson)

GERÇEKTE HAMSUN KİMDİ

Norveç’te dünyaya gelen Knut, ayağında tahta çarıklar, kırda belde sürü güderek zorluklarla geçirdi çocukluğunu. Ailesi, küçük yaşta onu, rahip olan dayısının eğitimine verdi. Ve Knut’un içindeki yalnızlık duygusu, o günden sonra büyüdükçe büyüdü. Yaşadıklarından ilham almayı bunları edebiyat yapıtına dönüştürmeyi başardı…

(Behçet Necatigil)

BENONI

Benoni, değindiği temalarla müellifin karakteristik özelliklerini yansıtan etkileyici bir eser. Burada, ümitsiz bir aşk kıssasını, Norveç kırsalıyla, pastoral detaylarla ve tabiat övgüsüyle harmanlıyor Hamsun. Benoni’nin romandaki gelişimine, gözlerimizi aça aça tanıklık ettiğimiz bir Norveç köylüsü ve bahtı ona yardım etti. Benoni Hartvigsen, gariban postacı, varlıklı olunca bile aşkına sahip çıktı; talihinin ona sahip çıktığı üzere aynı…

Kitap hakkında elbette tercümanı Necatigil’in de yorumu var, şöyle diyor:

“Hamsun, bu büyük romancı 1859’da Norveç’te doğdu. Gezdi, yaşadı, sevdi, yazdı. Hamsun’u çevirmek benim için şiir yazmak üzere bir şey.”

Ayrıca Maksim Gorki ve Hermann Hesse’nin de yorumları, Benoni’yi daha da ilgi cazibeli kılıyor:

“Çağımızın muharrirleri ortasında, özgün yaratıcılık istikametinden Hamsun’u kenara itebilecek tek bir kişi bile göremiyorum. Üslübu dış görünüşüyle ihtişam ve süsten uzaktır. Hoşluk onun sadeliğinde batındır… Anlatırken ideoloji yapar. Lakin onun evvelden ne diyeceğini kestirmeye çalışmak boşunadır… Ahlaki bir dogma, toplumsal bir hipotez ortaya atmaz. Onun niyetleri bir ülkü kadar hürdür.”

(Maksim Gorki)

“O, birden bir uçuruma yuvarlanabilir, bir hengamede ölebilir veyahut insanlardan uzak, tenha bir fiyortta boğulabilir yahut bir çilingir sofrasında yığılıp kalabilir. Lakin o denli ormanlar içinde sessiz, sakin ren geyiklerini seyrederken çıkıp gitmesi dünyadan… Hayır, hayır gönlüm bu sonu Hamsun’a yakıştıramaz.”

(Hermann Hesse)