TBMM Lideri Mustafa Şentop, Meclis Merasim Salonu’nda basın mensuplarıyla ’27. Dönem 2. Yasama Yılı Kıymetlendirme Toplantısı’nda bir ortaya geldi.
Şentop, en fazla kanun teklifinin, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi periyodunda geçtiğini belirterek, “Parlamentonun verilen her teklifi kabul etme üzere bir sorumluluğu yok. ‘Sadece şu kadarı kabul edildi’ gibi değerlendirmelerin gerisindeki mantığı anlamış değilim. Evvelki dönemlerde Genel Kurul’da 313 kanun maddeleşmiş, bunlardan 283’ü memleketler arası kontrat. Bir evvelki periyotta ise 110 kanun maddeleşmiş. Bunlardan 63’ü memleketler arası kontrat, 26 tanesi OHAL KHK’sı. Bu kanunlar ortasında bakarsanız; 18 yasa teklifi kanunlaşmış. Meğer bu devir yani Cumhurbaşkanlığı sisteminde toplam 42 kanun Genel Kurul’dan geçmiş, bunlardan yalnızca 13 tanesi memleketler arası mukavele, 1 tanesi OHAL KHK’sı. Bakıldığında da 26 kanun teklifi maddeleşmiş. Bu periyot Meclis daha fazla kanun teklifi geçirmiş, münasebetiyle Meclis gücünü kaybetmiş değil” dedi.
“BU SİSTEMİN ŞANZIMANI FARKLI”
Şentop, yeni sisteme ait ‘denetim yok’, ‘gensoru yok’ gibi tenkitler olduğunu hatırlatarak, “Otomatik vitesli otomobilde debriyaj yok. ‘Bu sistemde gensoru niçin yok’ sorusunun yanıtı bu örnekle anlatılabilir, bu sistemde şanzıman farklı. Gensoru, hükümetin parlamento içinden çıktığı ve güvenoyu aldığı sistemde olabilir. Manuel vitesli arabayla otomatik vitesli araba ortasındaki fark. Manuel vitesli otomobilde debriyaj var. Otomatik vitesli otomobilde debriyaj arıyorsunuz, sonradan alışıyorsunuz. Otomatik vitesli otomobilde debriyaj yok” diye konuştu.
“ALT MEVZUATTA DEĞİŞİKLİKLER YAPILABİLİR”
Şentop, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine ait öbür tenkitlerle ilgili de “Anayasal düzlemde hükümet sistemi ile ilgili sorun teşkil eden bir konunun olmadığı kanaatindeyim; lakin bunun dışında alt mevzuatta gerek kanunla gerek Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle yapılabilecek değişiklikler her vakit olabilir. Hükümet sistemi tartışmalarında sistemin kendi tabiatından kaynaklanan ıstıraplar varsa konjonktürden, aktörden kaynaklanan ıstırapları birbirinden ayırmamız lazım. Sistemden kaynaklanmayan, sistemle alakası olmayan birçok tartışmayı, itirazı sisteme mal edersek yanlış yaparız. Hepsine hak vermiyorum bu tenkitlerin. Bu tenkitler sistemle ilgili değil, anayasal düzlemle ile ilgili değil. Sistemin işleyişi ile ilgili, kimi eleştireler aktörlerle ilgili, mevzuatla ilgili” dedi.
“CUMHURBAŞKANI HÜKÜMETİN BAŞI”
Şentop, gerek anayasada gerek alt mevzuatta cumhurbaşkanının siyasi parti genel lideri olmasına dair bir mecburiyet olmadığı üzere mani de olmadığını, yanlışsız olanın da bu olduğunu söyledi. Şentop, “Cumhurbaşkanı hükümetin başı. Bir icraat için geliyor; artık ki Cumhurbaşkanı büsbütün siyasi bir kişilik. Bu tartışma da bir yanlışlıktan kaynaklanıyor. Sistemin ismini daima ‘cumhurbaşkanlığı sistemi’ olarak söz ettik. Cumhurbaşkanı olarak seçileni ‘Başkan’ olarak tabir etmek gerekir” diye konuştu.
“OLMAYAN YETKİLERİ CUMHURBAŞKANINA VERMİŞ DEĞİLİZ”
Şentop, Cumhurbaşkanlığı yetkileriyle ilgili de “Daha evvel yürütmede, hükümette olmayıp da öbür olan yetkileri toplayıp Cumhurbaşkanına vermiş değiliz. Olmayan yeni vazife ve yetkiler icat edip bunları Cumhurbaşkanına vermiş değiliz. Evvelki sistemde de bugün Cumhurbaşkanında olan yetkiler vardı. Cumhurbaşkanının bu yetkileri tek başına kullanması mümkün değil. Çok sorun olacak bir mevzu değil. Güya sağda soldaki bütün yetkileri toplayıp, Cumhurbaşkanına vermişiz” şeklinde konuştu.
Cumhurbaşkanlığı’nda sistemle ilgili yapılan çalışmalara katılıp katılmayacağına ait bir soruya da Mustafa Şentop, “Biz daima görüşüyoruz” karşılığını verdi.
“PARLAMENTER SİSTEM KRALLIKLARIN SİSTEMİDİR”
31 Mart ve 23 Haziran seçimlerinin akabinde ağırlaşan parlamenter sisteme geri dönülmesi tartışmalarına değinen Şentop şöyle konuştu:
“Seçim sonuçlarının cumhurbaşkanlığı sistemini etkileyecek bir tablo ortaya çıkardığı kanaatinde değilim. Parlamenter sistemi sorunu, tarihi ve uygulamalar konusunda yanlışsız değerlendirilmiyor Türkiye’de. Öncelikle parlamenter sistem krallıkların sistemidir, monarşi sistemidir. Güzel işleyen ülkeler monarşi ve krallıktır. Krallık olmayıp da nadiren uygun işleyen cumhuriyetler vardır, onlar da federasyondur. Dünyada krallık ve federasyon olmayan ülkelerde, cumhuriyet ve üniter yapıya sahip ülkelerde uygun işleyen parlamenter yapısı yoktur. Âlâ işleyen ülkeler ya monarşi ya da federasyondur. Uzlaşma kurulu çalışmaları sırasında başkanlık sistemi ile ilgili tekliflerimize o periyot çok önemli akınlar olmuştu. Hükümet parlamentonun içerisinden çıktığı sürece, parlamento içi istikrarlara bağlı olduğu sürece hükümet, bu istikrarlarla oynayıp hükümet kurma-düşürme imkanı var dışarıdan. Biz bu sorunu çözdük sistemi getirmekle.”
Şentop, erken seçim olup olmayacağını biçimindeki bir soruya da, “Siyaseten de hukuken de seçim kararı ihtimalini sıfır görüyorum” dedi.
